مجازات استفاده از سند مجعول در قانون جدید
جرم استفاده از سند مجعول و مجازات‌های مربوط به آن در قانون مجازات اسلامی
تعریف کلی
استفاده از سند مجعول یعنی:
شخصی با علم و آگاهی از جعلی بودن یک سند (اعم از رسمی یا عادی)، آن را به جای سند واقعی مورد استفاده قرار دهد تا از آن نفعی ببرد یا دیگری را فریب دهد.
کارگاه آموزشی عناوین اتهامی جعل و کلاهبرداری
ارکان جرم استفاده از سند مجعول
1- رکن قانونی:
ماده ۵۳۵ و مواد ۵۳۲ تا ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات مصوب ۱۳۷۵).
2- رکن مادی:
استفاده واقعی از سند جعلی در مراجع رسمی یا نزد اشخاص برای فریب.
3- رکن معنوی:
علم و قصد فریب؛ یعنی شخص باید بداند سند جعلی است و عامدانه از آن استفاده کند.
مجازات استفاده از سند مجعول در قانون جدید (بر اساس مواد ۵۲۵ تا ۵۳۶)
| نوع سند یا مورد استفاده | ماده قانونی | مجازات |
| استفاده از اسناد رسمی جعلی | ماده ۵۳۵ | حبس از ۶ ماه تا ۳ سال یا جزای نقدی ۳ تا ۱۸ میلیون ریال |
| استفاده از اسناد غیررسمی جعلی | ماده ۵۳۶ | حبس از ۶ ماه تا ۲ سال یا جزای نقدی ۳ تا ۱۲ میلیون ریال |
| استفاده از اسناد یا احکام دولتی جعلی (مانند چک، حواله، حکم دادگاه و…) | ماده ۵۲۵ | حبس از ۱ تا ۱۰ سال |
| استفاده از مدارک تحصیلی یا دانشگاهی جعلی | ماده ۵۲۷ | حبس از ۱ تا ۳ سال و الزام به جبران خسارت |
| کارمندان دولت که در حین انجام وظیفه جعل کنند | ماده ۵۳۲ | حبس از ۱ تا ۵ سال یا جزای نقدی ۶ تا ۳۰ میلیون ریال |
مجازات استفاده از سند مجعول رسمی
اگر سند رسمی باشد (مثل اسناد ثبت احوال، اسناد ملکی، احکام رسمی و…)
مجازات: حبس از ۶ ماه تا ۳ سال
مرور زمان تعقیب جرم: ۷ سال
مرور زمان اجرای مجازات: ۱۰ سال
نکات مهم حقوقی
- علم و قصد استفاده‌کننده شرط اساسی تحقق جرم است.
اگر فرد نداند سند جعلی است، جرم استفاده از سند مجعول محقق نمی‌شود.
- جاعل و استفاده‌کننده می‌توانند دو شخص متفاوت باشند.
- صرف در اختیار داشتن سند جعلی جرم نیست مگر این‌که از آن استفاده شود.
- دادگاه موظف است علاوه بر مجازات، دستور ابطال سند جعلی و جبران خسارت زیان‌دیده را صادر کند.
