اخبار و مقالات

تفاوت دعوی عمومی و خصوصی

دعوی عمومی و خصوصی | تفاوت میان دعوی عمومی و خصوصی در حقوق کیفری ایران به میزان تأثیر و نفع افراد یا جامعه از جرمی که رخ داده است، برمی‌گردد. این تفاوت‌ها را می‌توان به شکل زیر توضیح داد:

دعوی عمومی

تعریف و موضوع:

دعوی عمومی به آن دسته از دعاوی گفته می‌شود که جرم ارتکابی دارای جنبه عمومی است و تجاوز به حقوق جامعه، نظم عمومی و مقررات الهی محسوب می‌شود.

این نوع دعاوی عمدتاً توسط دادستان که نماینده جامعه است، تعقیب می‌شود.

مثال‌ها: قتل، آدم‌ربایی، ولگردی، حمل اسلحه غیرمجاز، شرب خمر.

فرایند تعقیب:

با اطلاع از وقوع جرم، دادستان به عنوان مدعی‌العموم وارد عمل می‌شود.

تعقیب دعوی عمومی حتی با گذشت شاکی خصوصی متوقف نمی‌شود، زیرا نفع جامعه در این نوع جرائم مورد نظر است.

جنبه‌های مهم:

جلوگیری از هرج و مرج در جامعه و حفظ نظم و امنیت عمومی.

مجازات مجرمان برای حفظ حقوق جامعه و تأمین امنیت.

دعوی خصوصی

تعریف و موضوع:

دعوی خصوصی به آن دسته از دعاوی گفته می‌شود که جرم ارتکابی مستقیماً به حقوق و منافع فردی آسیب می‌زند.

بزه‌دیده (شاکی خصوصی) از طریق ارائه شکایت و درخواست مجازات برای متهم، دعوی را دنبال می‌کند.

علاوه بر مجازات کیفری، شاکی می‌تواند دادخواست ضرر و زیان مادی را نیز مطرح کند.

فرایند تعقیب:

شاکی خصوصی با ارائه شکایت، تعقیب کیفری را آغاز می‌کند.

دادگاه می‌تواند در کنار بررسی کیفری، به دعاوی حقوقی ناشی از جرم نیز رسیدگی کند.

جنبه‌های مهم:

جبران خسارت و ضرر و زیان وارده به فرد بزه‌دیده.

حل و فصل دعاوی حقوقی در کنار مجازات کیفری.

مثال‌های کاربردی

دعوی عمومی:

در یک قتل، صرف نظر از اینکه خانواده مقتول رضایت دهند یا خیر، دادستان همچنان جرم را تعقیب می‌کند تا عدالت برقرار شود و امنیت عمومی حفظ گردد.

دعوی خصوصی:

در یک تصادف رانندگی که به خودرو و بدن فرد آسیب وارد شده، فرد بزه‌دیده می‌تواند علاوه بر درخواست مجازات برای راننده خاطی، درخواست جبران خسارت مالی وارده به خودرو را نیز مطرح کند.

نکات مشترک و تمایزات

نکات مشترک:

هر دو نوع دعوی می‌توانند به صورت همزمان در دادگاه‌های کیفری مطرح شوند.

هدف اصلی هر دو نوع دعوی اجرای عدالت و برقراری نظم است.

تمایزات:

دعوی عمومی بیشتر به منافع جامعه و نظم عمومی توجه دارد، در حالی که دعوی خصوصی بر حقوق فردی و جبران خسارت تمرکز می‌کند.

در دعوی عمومی، تعقیب جرم با گذشت شاکی خصوصی متوقف نمی‌شود، ولی در دعوی خصوصی رضایت شاکی می‌تواند تأثیر مستقیم بر ادامه یا توقف دادرسی داشته باشد.

این تفکیک بین دعوی عمومی و خصوصی به حفظ توازن بین حقوق فردی و جمعی کمک می‌کند و نقش مهمی در سیستم قضایی و عدالت کیفری ایفا می‌کند.

چنانچه دنبال وکیل متخصص می گردید، می توانید از طریق زیر با وکلای ما در ارتباط باشید