اخبار و مقالات

صفر تا صد شکایت کیفری

شکایت کیفری چیست؟

شکایت کیفری، اقدامی قانونی است که در آن فردی که از وقوع یک جرم متضرر شده، با طرح شکایت در مراجع قضایی، درخواست شناسایی و مجازات مجرم را دارد.

• هدف شکایت کیفری: مجازات متهم
• مثال: کلاهبرداری، سرقت، خیانت در امانت، ضرب و جرح، تهدید، توهین، مزاحمت تلفنی و…

برای تهیه دوره آیین دادرسی کیفری کاربردی کلیک کنید

چه کسی می‌تواند شکایت کیفری کند؟

• کسی که از جرم متضرر شده است (شاکی)
• یا نماینده قانونی او (مثل ولی، قیم، وکیل)
• شکایت باید مستقیماً مربوط به شخص شاکی باشد.

مثلاً: اگر موبایل شما را دزدیده‌اند، شما می‌توانید شکایت کنید، نه دوستتان.

مراحل کامل شکایت کیفری

شکایت کیفری به‌طور خلاصه شامل ۵ مرحله زیر است:

 مرحله اول: مراجعه به مرجع صالح (دادسرا)

• ابتدا باید شکایت را در دادسرای محل وقوع جرم مطرح کنید.
• اگر نمی‌دانید به کجا مراجعه کنید، می‌توانید از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی کمک بگیرید.
• در برخی موارد، کلانتری هم به‌عنوان ضابط دادگستری شکایت را دریافت کرده و به دادسرا ارسال می‌کند.

مرحله دوم: تنظیم شکوائیه (شکایت‌نامه کیفری)

شکوائیه نوشته‌ای است که در آن شاکی توضیح می‌دهد:

• چه جرمی رخ داده؟
• چه کسی مرتکب شده؟
• چه مدارکی دارد؟
• چه ضرری دیده است؟

نکات مهم شکوائیه:

• نیازی به فرم خاص ندارد؛ می‌توان آن را روی کاغذ ساده نوشت.
• باید حتماً شامل اطلاعات زیر باشد:

• مشخصات شاکی
• مشخصات متهم (در صورت امکان)
• شرح دقیق جرم
• تاریخ و محل وقوع جرم
• دلایل و مستندات
• امضا

✅ مثال:

من، علی احمدی، در تاریخ 5 مرداد 1404 مبلغ 40 میلیون تومان به حساب آقای رضا مرادی بابت پیش‌خرید موبایل واریز کردم، ولی او نه کالا را تحویل داده و نه وجه را بازگردانده. مدارک شامل فیش واریز، مکالمات واتساپ و شماره حساب ایشان پیوست شده است. لطفاً دستور رسیدگی فرمایید.

مرحله سوم: تحقیقات مقدماتی (در دادسرا)

بعد از پذیرش شکایت:

• بازپرس یا دادیار مسئول بررسی پرونده می‌شود.
• از شاکی و متهم دعوت می‌شود تا توضیحات خود را ارائه دهند.
• ضابطان قضایی (مثل پلیس آگاهی) برای جمع‌آوری مدارک اقدام می‌کنند.
• اگر دلایل کافی باشد، قرار تأمین مثل «قرار کفالت یا وثیقه» برای متهم صادر می‌شود.

مرحله چهارم: صدور کیفرخواست و ارسال به دادگاه

اگر بازپرس یا دادیار تشخیص دهد که:

جرم واقع شده و ادله کافی برای انتساب آن به متهم وجود دارد،

سند رسمی به نام کیفرخواست صادر می‌شود و پرونده به دادگاه ارسال می‌گردد.

در کیفرخواست درج می‌شود:

• مشخصات متهم
• شرح جرم
• دلایل اتهام
• درخواست مجازات

مرحله پنجم: رسیدگی در دادگاه کیفری

• جلسه دادگاه با حضور قاضی، شاکی، متهم و وکلای طرفین برگزار می‌شود.
• مستندات، دفاعیات و شواهد بررسی می‌شوند.
• در پایان، رأی نهایی (دادنامه) صادر می‌گردد.

رأی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• محکومیت متهم به حبس، جزای نقدی، شلاق، رد مال و…
• تبرئه متهم
• ارجاع برای تحقیقات بیشتر

مرحله تجدیدنظر (اختیاری)

اگر شاکی یا متهم به رأی دادگاه اعتراض داشته باشند، می‌توانند:

• تا ۲۰ روز پس از ابلاغ رأی، درخواست تجدیدنظر کنند.
• پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان می‌رود.
• اگر باز هم اعتراضی باشد (در برخی جرایم خاص)، امکان اعتراض در دیوان عالی کشور وجود دارد.

مدارک مورد نیاز برای شکایت کیفری

• کارت ملی و مشخصات شاکی
• مدارک اثبات وقوع جرم (فیلم، صوت، چت، فیش واریز، شاهد و…)
• مشخصات متهم (در صورت داشتن)
• وکالت‌نامه (اگر از وکیل استفاده می‌کنید)

هزینه شکایت کیفری

• برخلاف شکایت حقوقی، شکایت کیفری هزینه دادرسی ندارد.
• فقط اگر شاکی تقاضای خسارت مالی هم داشته باشد (مثلاً مطالبه پول)، ممکن است نیاز به پرداخت هزینه دادرسی برای آن بخش داشته باشد.

نکات مهم:

1- کلانتری مرجع اصلی نیست، فقط پرونده را به دادسرا منتقل می‌کند.

2- نیازی به وکیل نیست، ولی داشتن وکیل بسیار مفید است.

3- پیگیری نکردن شکایت، ممکن است باعث بایگانی یا مختومه شدن آن شود.

4- برخی جرایم (مثل توهین یا ضرب و جرح) مشمول مرور زمان می‌شوند؛ یعنی بعد از مدتی دیگر قابل شکایت نیستند.

5- اگر مدرک نداشته باشید ولی جرم واقع شده باشد، می‌توانید از دادسرا تقاضای تحقیق کنید تا ضابطان دنبال مدرک بگردند.

📌 نتیجه‌گیری