اظهارنامه راهکار رسمی و کم هزینه برای حل اختلافات پیش از دادگاه
اظهارنامه چیست؟
اظهارنامه یک اعلام رسمی و قانونی است که فرد از طریق آن، خواسته یا مطالبه خود را قبل از رفتن به دادگاه به طرف مقابل ابلاغ میکند.
کارگاه آموزشی نگارش اظهارنامه نویسی
در واقع اظهارنامه یعنی:
«من بهصورت قانونی و ثبتشده، به تو اعلام کردهام که چه حقی دارم و چه چیزی میخواهم.»
اظهارنامه دادخواست نیست و بهتنهایی باعث صدور حکم نمیشود، اما نقش مهمی در مسیر حل اختلاف دارد.
چرا اظهارنامه اهمیت دارد؟
اظهارنامه چند فایده مهم دارد:
۱. جلوگیری از طرح دعوای غیرضروری
خیلی از اختلافات (مثلاً بدهی، تخلیه، انجام تعهد قراردادی) با یک اظهارنامه جدی و رسمی حل میشوند، بدون اینکه کار به دادگاه برسد.
۲. اثبات رسمی مطالبه
اگر بعداً دعوا مطرح شود، اظهارنامه نشان میدهد که:
- شما قبلاً حق خود را مطالبه کردهاید
- طرف مقابل از موضوع آگاه بوده
- تأخیر یا امتناع او آگاهانه بوده است
۳. تقویت موقعیت شما در دادگاه
قاضی معمولاً به کسی که پیش از دعوا اقدام قانونی و مسالمتآمیز کرده نگاه مثبتتری دارد.
در چه مواردی ارسال اظهارنامه الزامی است؟
در حالت عادی اختیاری است، اما قانون یا رویه قضایی در برخی موارد آن را شرط طرح دعوا میداند، مثل:
📌 قبل از درخواست نصب داور
📌 پیش از طرح دعوای تأیید فسخ قرارداد
📌 در برخی دعاوی تخلیه به علت عدم پرداخت اجاره
📌 مطالبه هزینههای مشترک ساختمان (شارژ) از سایر مالکین
اگر در این موارد اظهارنامه نفرستید، ممکن است دادخواست شما رد شود.
اگر طرف مقابل به اظهارنامه پاسخ ندهد چه میشود؟
عدم پاسخ، آثار مهمی دارد:
✔️ اثبات میشود که اظهارنامه به او ابلاغ شده
✔️ سکوت او میتواند به ضررش تفسیر شود
✔️ ادله شما در دادگاه قویتر میشود
✔️ راه هرگونه انکار بعدی بستهتر میشود
البته سکوت همیشه به معنی قبول نیست، اما بیاثر هم نیست.
اظهارنامه چطور ارسال میشود؟
امروزه فقط بهصورت الکترونیکی:
1- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
2- تنظیم متن اظهارنامه
3- ثبت در سامانه
4- ابلاغ از طریق سامانه ثنا به طرف مقابل
هیچ نیازی به مراجعه مستقیم به دادگاه نیست.
چگونه یک اظهارنامه مؤثر بنویسیم؟
یک اظهارنامه خوب باید این ویژگیها را داشته باشد:
✅ محترمانه و حقوقی
تهدید، توهین یا لحن احساسی میتواند علیه شما استفاده شود.
✅ دقیق و مستند
- مبلغ بدهی
- تاریخ تعهد
- مستند قانونی یا قراردادی
- مهلت مشخص برای انجام تعهد
✅ کوتاه و شفاف
اظهارنامه جای توضیحات طولانی یا درد دل نیست.
مثال ساده:
«نظر به قرارداد مورخ … و عدم پرداخت مبلغ … علیرغم سررسید، بدینوسیله از شما درخواست میشود ظرف ۱۰ روز نسبت به پرداخت اقدام نمایید، در غیر این صورت از طریق مراجع قضایی پیگیری خواهد شد.»
آیا اظهارنامه الزامآور است؟
❌ خیر، بهخودیخود الزامآور نیست
✅ اما یک سند رسمی قابل استناد است که در صورت طرح دعوا، بسیار مؤثر خواهد بود.
