استرداد لاشه سفته و نحوه طرح دعوای آن در دادگاه
استرداد لاشه سفته و نحوه طرح دعوای آن در دادگاه
استرداد لاشه سفته، موضوعی پیچیده و از مباحث مهم حقوقی است که به دلیل کاربرد وسیع سفته در معاملات تجاری و قراردادهای مالی، در دعاوی حقوقی و حتی کیفری مطرح می‌شود. این فرآیند با در نظر گرفتن قوانین و شرایط خاص به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم، از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه خلاصه‌ای از نکات کلیدی ذکر شده آورده می‌شود:
مفهوم لاشه سفته و ضرورت استرداد آن
لاشه سفته همان سند اصلی است که توسط صادرکننده به دارنده ارائه می‌شود. این سند به‌عنوان سند بدهی یا ضمانت استفاده می‌شود.
استرداد لاشه سفته زمانی ضرورت پیدا می‌کند که:
- تعهد یا بدهی مربوط به آن پرداخت شده باشد.
- سفته به‌عنوان امانت یا ضمانت صادر شده و دارنده به تعهدات خود عمل نکرده باشد.
- شرایط قانونی و قراردادی که برای صدور سفته وجود داشته، دیگر موضوعیت نداشته باشد (مانند فسخ قرارداد).
دلایل رایج برای استرداد سفته
1. پرداخت بدهی
- اگر صادرکننده یا ضامنین مبلغ سفته را پرداخت کرده باشند، دارنده سفته دیگر حق نگهداری یا مطالبه آن را ندارد.
- برای اثبات پرداخت وجه، باید رسید بانکی، فیش پرداخت یا سند کتبی معتبر ارائه شود.
2. امانی بودن سفته
در برخی موارد، سفته به‌عنوان امانت یا تضمین داده شده است. اگر اثبات شود که دارنده سفته صرفاً امین یا تضمین‌کننده بوده و نه طلبکار، صادرکننده می‌تواند لاشه سفته را مطالبه کند.
گم شدن سفته در وجه حامل
3. عدم ایفای تعهدات توسط دارنده
اگر سفته برای تضمین اجرای یک تعهد (مثلاً انجام یک پروژه) صادر شده و دارنده به تعهد خود عمل نکرده باشد، صادرکننده می‌تواند از دادگاه درخواست استرداد کند.
4. تحصیل مجرمانه سفته
اگر ثابت شود که سفته از طریق جعل، کلاهبرداری، خیانت در امانت، یا دیگر جرائم به دست دارنده رسیده، صادرکننده می‌تواند برای استرداد سفته و اعلام جرم علیه دارنده اقدام کند.
برای استفاده از خدمات مشاوره، وکالت و انجام امور مالی، می توانید از طریق لینک زیر با وکلای ما در ارتباط باشید.
5. فسخ، انفساخ یا اتمام قرارداد
اگر سفته برای تضمین یک قرارداد داده شده باشد و آن قرارداد به هر دلیلی فسخ، منفسخ یا به پایان رسیده باشد، صادرکننده حق مطالبه لاشه سفته را خواهد داشت.
مسیر قانونی استرداد لاشه سفته
1. اقدام اولیه: اظهارنامه رسمی
ابتدا، صادرکننده باید اظهارنامه‌ای رسمی برای دارنده سفته ارسال کند و از او بخواهد لاشه سفته را بازگرداند. این اقدام یک سند رسمی است که در صورت طرح دعوی به‌عنوان مدرک استفاده می‌شود.
2. طرح دعوی حقوقی
اگر دارنده سفته به اظهارنامه توجهی نکرد، صادرکننده می‌تواند به یکی از دو روش زیر اقدام کند:
- دعوای مستقل: با ارائه دادخواست جداگانه در دادگاه محل اقامت خوانده.
- دعوای تقابل: در صورتی که دارنده سفته برای مطالبه وجه آن اقدام کرده باشد.
3. مدارک مورد نیاز
برای اثبات ادعای خود، خواهان باید مدارکی مانند موارد زیر را ارائه کند:
- رسید پرداخت وجه سفته
- رضایت‌نامه رسمی از دارنده
- حکم دادگاه مبنی بر اثبات امانی یا تضمینی بودن سفته
- مدارک نشان‌دهنده فسخ یا انحلال قرارداد پایه.
4. روند اجرای رأی
پس از صدور حکم قطعی دادگاه مبنی بر استرداد لاشه سفته:
- دارنده باید لاشه سفته را تحویل دهد.
- اگر دارنده از اجرای حکم خودداری کند، واحد اجرای احکام موضوع را بایگانی می‌کند، اما این حکم به‌عنوان سندی قانونی علیه دارنده باقی می‌ماند.
جرم خیانت در امانت در عدم استرداد سفته
- طبق ماده 674 قانون مجازات اسلامی، اگر سفته‌ای به‌عنوان امانت به کسی داده شده باشد و او از بازگرداندن آن خودداری کند یا از آن به‌ضرر مالک استفاده کند، عمل او خیانت در امانت محسوب می‌شود.
- مجازات این جرم 3 ماه تا 1.5 سال حبس است، اما دادگاه می‌تواند مجازات تکمیلی مانند منع اشتغال، ممنوع‌الخروجی یا اقامت اجباری نیز تعیین کند.
چالش مالی یا غیرمالی بودن دعوا
- برخی محاکم دعوای استرداد لاشه سفته را مالی تلقی می‌کنند، زیرا ارزش آن با وجه درج‌شده در سفته مرتبط است.
- اما در مواردی که فقط لاشه سفته مطالبه می‌شود، ممکن است دعوا غیرمالی تلقی شود.
صلاحیت دادگاه‌ها
اگر مبلغ سفته:
- بیش از 20 میلیون تومان باشد: دعوا در دادگاه محل اقامت خوانده مطرح می‌شود.
- کمتر از 20 میلیون تومان باشد: رسیدگی به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شود.
در دعاوی کیفری مانند خیانت در امانت یا کلاهبرداری، مرجع صالح دادسرای محل وقوع جرم خواهد بود.