چگونه می‌توانیم ملک خود را از تصرف غیرقانونی پس بگیریم؟
چگونه می‌توانیم ملک خود را از تصرف غیرقانونی پس بگیرم؟
تصرف غیرقانونی یا تصرف عدوانی یکی از دعاوی رایج حقوقی و کیفری در نظام قضایی ایران است که رسیدگی به آن نیازمند ارائه اسناد و طی کردن مراحل خاصی است. در ادامه گام به گام به نحوه اقدام در این‌گونه موارد می‌پردازیم:
1. تصرف غیرقانونی (عدوانی) یعنی چه؟
تصرف عدوانی یعنی:
شخصی بدون اجازه، رضایت یا قرارداد قانونی، ملکی را که تحت تصرف یا مالکیت شماست، تصرف کند یا در آن مداخله نماید.
مثال‌ها:
- کسی خانه یا زمین شما را بدون رضایت‌تان اشغال می‌کند.
- مستاجری که مدت قراردادش تمام شده و تخلیه نمی‌کند.
- کسی از غیبت شما استفاده کرده و وارد ملک شده.
بر اساس ماده 158 قانون آیین دادرسی مدنی و ماده 690 قانون مجازات اسلامی، این کار غیرقانونی است و قابل پیگیری حقوقی و کیفری می‌باشد.
2. چه مدارکی لازم دارید؟
الف) سند مالکیت یا مدارک تصرف:
- سند رسمی تک‌برگ یا دفترچه‌ای
- قولنامه معتبر
- اجاره‌نامه
- قبوض آب، برق، گاز به نام شما
- رسیدهای بانکی یا پیامک‌های پرداخت
ب) مدارک هویتی:
شناسنامه و کارت ملی (برای اثبات هویت شما)
پ) اظهارنامه رسمی:
می‌توانید از طریق دفاتر خدمات قضایی یک اظهارنامه برای فرد متصرف بفرستید و رسمی بخواهید ملک را تخلیه کند.
ت) شهادت شهود:
افرادی که شاهد تصرف قبلی شما یا تصرف غیرقانونی طرف مقابل بوده‌اند.
ث) گزارش کلانتری یا پلیس:
در مواردی که شما گزارش تصرف یا ورود غیرقانونی را به پلیس داده‌اید.
3. چگونه باید اقدام کنید؟ (مراحل دقیق)
➤ مرحله 1: مشاوره با وکیل
یک وکیل با تخصص در دعاوی ملکی به شما کمک می‌کند:
- مدارک را آماده کنید
- بهترین مسیر حقوقی یا کیفری را انتخاب کنید
- از اشتباهات قانونی جلوگیری شود
➤ مرحله 2: ثبت اظهارنامه (اختیاری ولی مهم)
- اظهارنامه یک اخطار رسمی برای فرد متصرف است.
- از طریق دفاتر خدمات قضایی ارسال می‌شود.
- در آن اعلام می‌کنید که تصرف غیرقانونی است و باید ملک را تخلیه کند.
➤ مرحله 3: طرح دعوا یا شکایت
اگر حقوقی اقدام کنید:
- دادخواست رفع تصرف عدوانی را در دادگاه عمومی حقوقی محل ملک ثبت می‌کنید.
- فرم دادخواست باید شامل مشخصات کامل طرفین، مشخصات ملک، توضیح حادثه، درخواست شما، مدارک پیوست و… باشد.
اگر کیفری اقدام کنید:
- شکایت کیفری خود را در دادسرا محل وقوع ملک ثبت می‌کنید.
- در صورت اثبات سوءنیت متصرف (مثلاً علم به اینکه ملک برای شماست و با این حال تصرف کرده)، ممکن است به حبس از یک ماه تا یک سال محکوم شود.
4. رسیدگی دادگاه چگونه است؟
1- دادگاه، طرف مقابل (متصرف) را احضار می‌کند.
2- هر دو طرف باید مدارک، دلایل و شهود خود را ارائه دهند.
3- ممکن است کارشناس رسمی دادگستری برای بررسی ملک اعزام شود.
4- در نهایت دادگاه رای صادر می‌کند:
- رفع تصرف
- الزام به تخلیه
- (در دعوای کیفری) اعمال مجازات
5. مدت زمان و مهلت قانونی برای طرح دعوا
طبق قانون آیین دادرسی مدنی:
برای طرح دعوای حقوقی محدودیت زمانی خاصی وجود ندارد.
اما طبق ماده 106 قانون مجازات اسلامی:
برای شکایت کیفری، فقط تا یک سال از زمان اطلاع از تصرف مهلت دارید شکایت را ثبت کنید.
6. در صورت پیروزی در دعوا چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر شما در دعوا موفق شوید:
- حکم رفع تصرف صادر می‌شود.
- اجرای احکام دادگستری با نیروی انتظامی برای تخلیه اقدام می‌کند.
- اگر کیفری شکایت کرده باشید و سوءنیت متصرف اثبات شود، او به حبس یا جزای نقدی محکوم می‌شود.
درخواست مشاوره رایگان
