شکایت از کارفرما بدون قرارداد
شکایت از کارفرما بدون قرارداد
شکایت از کارفرما بدون قرارداد، به ویژه در مواردی که کارفرما از ثبت قرارداد کتبی یا بیمه کارگر خودداری کرده است، یکی از مسائل رایج در روابط کار است. در ادامه به طور مفصل‌تر به مراحل، مدارک لازم، و شرایط قانونی مربوط به این نوع شکایت پرداخته می‌شود.
برای تهیه دوره کارگر و کارفرما این لینک را مشاهده نمایید.
۱. شکایت از کارفرما بدون قرارداد چیست؟
وقتی کارگر بدون داشتن قرارداد مکتوب در محل کار مشغول به کار باشد، ولی حقوق یا مزایای خود را دریافت نکند یا با مشکلی در ارتباط با کارفرما مواجه شود، می‌تواند از کارفرما شکایت کند. قرارداد شفاهی نیز از نظر قانونی معتبر است، اما اثبات آن نسبت به قرارداد کتبی دشوارتر است. این نوع شکایت در مواردی که کارگر حق و حقوقش را دریافت نکرده یا بیمه نشده باشد، رایج است.
۲. چرا برخی کارفرمایان قرارداد مکتوب تنظیم نمی‌کنند؟
دلایل مختلفی می‌تواند باعث شود که کارفرمایان از انعقاد قرارداد کتبی با کارگران اجتناب کنند:
اجتناب از تعهدات قانونی: کارفرما ممکن است با این کار از پرداخت بیمه، مزایا یا حق و حقوق قانونی کارگر اجتناب کند.
کاهش هزینه‌ها: برخی کارفرمایان قصد دارند با نپرداختن بیمه و مالیات‌های مرتبط، هزینه‌های خود را کاهش دهند.
عدم ثبت کارگران: بعضی کارفرمایان برای اجتناب از ثبت تعداد واقعی کارگران در سازمان‌های مرتبط (مانند تأمین اجتماعی) از تنظیم قرارداد کتبی خودداری می‌کنند.
چنانچه دنبال مشاوره حقوق کار هستید، می توانید از طریق لینک زیر با وکلای ما در ارتباط باشید
۳. چگونگی اثبات رابطه کاری بدون قرارداد
برای شکایت از کارفرما بدون قرارداد، اولین و مهم‌ترین گام اثبات وجود رابطه کاری بین کارگر و کارفرماست. اگرچه قرارداد کتبی وجود ندارد، اما روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد:
شهود و استشهادیه: یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای اثبات رابطه کاری، شهادت همکاران یا افرادی است که در جریان همکاری کارگر با کارفرما بوده‌اند. این شهود می‌توانند به عنوان مدرک قوی در اداره کار یا دادگاه استفاده شوند.
پرینت دستگاه ورود و خروج: اگر در محل کار دستگاه حضور و غیاب وجود داشته باشد، پرینت ورود و خروج کارگر می‌تواند به عنوان مدرکی معتبر برای اثبات حضور او در محل کار استفاده شود.
پیامک‌ها، ایمیل‌ها و مکاتبات اداری: اگر کارفرما از طریق پیامک، ایمیل یا مکاتبات رسمی با کارگر در ارتباط بوده و او را به انجام کار دعوت کرده باشد، این مدارک می‌توانند در اثبات رابطه کاری مفید باشند.
رسیدهای پرداختی یا اسناد مالی: در صورت پرداخت حقوق از طریق بانکی یا ارائه رسیدهای پرداختی، این موارد می‌توانند برای اثبات رابطه کاری استفاده شوند.
تصاویر و ویدئوها: اگر کارگر در محل کار حضور خود را ثبت کرده باشد (مانند تصاویر یا ویدئوهای مرتبط با محل کار)، این مدارک نیز می‌توانند به اثبات رابطه کاری کمک کنند.
۴. روند شکایت از کارفرما بدون قرارداد
الف. ثبت شکایت حضوری
کارگر می‌تواند با مراجعه به اداره کار و ارائه مدارک دال بر رابطه کاری، شکایت خود را ثبت کند. در این مرحله:
کارگر باید مدارک هویتی خود را ارائه دهد.
مدارک مربوط به اثبات رابطه کاری مانند استشهادیه، پرینت دستگاه حضور و غیاب، مکاتبات اداری و غیره را ارائه کند.
شکایت ثبت می‌شود و اداره کار کارفرما را دعوت می‌کند تا موضوع را بررسی کنند.
هیئت تشخیص اداره کار: در مرحله بعد، شکایت به هیئت تشخیص اداره کار ارجاع داده می‌شود و این هیئت با بررسی مدارک و شنیدن اظهارات طرفین، حکم خود را صادر می‌کند.
ب. ثبت شکایت اینترنتی
برای راحتی و تسریع روند، کارگران می‌توانند از طریق سامانه جامع روابط کار شکایت خود را به صورت اینترنتی ثبت کنند. برای این کار:
ابتدا باید به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه و ثبت‌نام کنند.
پس از ثبت‌نام، باید وارد سامانه جامع روابط کار شده و مدارک خود را بارگذاری کنند.
در نهایت شکایت را ثبت کرده و منتظر بررسی کارشناسان باشند.
۵. شکایت بابت عدم پرداخت حقوق
یکی از رایج‌ترین موارد شکایت از کارفرما، عدم پرداخت حقوق است. کارفرما موظف است حقوق کارگر را بر اساس توافق یا قوانین کار به موقع پرداخت کند. در صورت عدم پرداخت حقوق، حتی در صورت نبود قرارداد مکتوب، کارگر می‌تواند شکایت کند. در این موارد، مدارکی مثل رسیدهای بانکی، پرینت ساعات کار، و شهادت همکاران می‌تواند به اثبات حق کارگر کمک کند.
۶. شکایت بابت عدم بیمه
یکی دیگر از موارد رایج شکایت از کارفرما، عدم ثبت نام کارگر در بیمه تأمین اجتماعی است. طبق قانون، کارفرما موظف است از اولین روز کاری، کارگر را بیمه کند. اگر کارفرما از این تعهد خودداری کند، کارگر می‌تواند از طریق:
اداره تأمین اجتماعی: شکایت کرده و درخواست بررسی محل کار و اثبات رابطه کاری کند.
شهادت همکاران یا افراد مطلع: که حضور کارگر در محل کار را تأیید کنند.
در صورت اثبات ادعای کارگر، کارفرما موظف به پرداخت حق بیمه معوقه به همراه جریمه خواهد شد.
۷. شرایط شکایت از کارفرما بدون قرارداد
برای شکایت از کارفرما بدون قرارداد، کارگر باید شرایط زیر را دارا باشد:
اهلیت قانونی: کارگر باید از نظر قانونی اهلیت داشته باشد، یعنی عاقل، بالغ و رشید باشد. در غیر این صورت، نماینده قانونی او (مثل ولی یا قیم) باید شکایت را پیگیری کند.
مشروعیت موضوع قرارداد: حتی اگر قرارداد کتبی وجود ندارد، موضوع کار باید قانونی و مشروع باشد. به عبارتی، کار نباید خلاف قوانین کشور باشد.
۸. هزینه‌های شکایت
یکی از دغدغه‌های رایج کارگران در زمان شکایت از کارفرما، هزینه‌های شکایت است. اما طبق قوانین کار، شکایت از کارفرما در اداره کار هیچ هزینه‌ای برای کارگر ندارد و کارگر بدون پرداخت هزینه می‌تواند شکایت خود را ثبت کند. حتی اگر کارگر برای پیگیری شکایت خود نیاز به وکیل داشته باشد، در برخی موارد می‌تواند از وکالت رایگان یا کمک‌های حقوقی استفاده کند.
۹. نتیجه و اجرای حکم
پس از ثبت شکایت و بررسی آن توسط هیئت تشخیص اداره کار، حکمی در خصوص پرداخت حقوق، بیمه معوقه یا سایر مزایا صادر می‌شود. در صورت عدم توافق با کارفرما، شکایت به هیئت حل اختلاف ارجاع داده می‌شود. اگر کارفرما از اجرای حکم خودداری کند، حکم از طریق اجرای احکام دادگستری به اجرا در می‌آید و کارفرما ملزم به پرداخت حقوق و مزایای معوقه خواهد بود.