نحوه فسخ قرارداد کار توسط کارگر

فسخ قرارداد کار به معنای پایان دادن به قرارداد کاری به صورت یک طرفه توسط یکی از طرفین (کارگر یا کارفرما) است. در شرایطی که یکی از طرفین به هر دلیلی تصمیم به خاتمه همکاری بگیرد، این اقدام تحت عنوان “فسخ” صورت می‌گیرد. فسخ قرارداد کار به دلایل مختلفی می‌تواند انجام شود، از جمله نارضایتی از شرایط کاری، عدم رعایت تعهدات قراردادی، مشکلات سلامتی، و یا فوت کارگر.

برای آشنایی بیشتر با مقررات قانون کار می توانید دوره کارگر و کارفرما را تهیه کنید

فسخ قرارداد کار توسط کارگر

فسخ قرارداد کار توسط کارگر می‌تواند به دلایل و شرایط مختلفی رخ دهد. این دلایل ممکن است شامل شرایط شخصی کارگر، نقض تعهدات توسط کارفرما، یا وضعیت‌های خاصی باشد که در قانون پیش‌بینی شده است. به طور کلی، می‌توان دلایل و روش‌های فسخ قرارداد کار توسط کارگر را به شرح زیر دسته‌بندی کرد:

1. دلایل فسخ قرارداد کار توسط کارگر

الف. نقض تعهدات توسط کارفرما:

• عدم پرداخت حقوق و مزایا: اگر کارفرما در پرداخت حقوق و مزایای کارگر کوتاهی کند یا به موقع پرداخت نکند، کارگر می‌تواند قرارداد را فسخ کند.
• عدم رعایت شرایط ایمنی و بهداشتی: اگر شرایط کار ایمن نباشد یا کارفرما به تعهدات خود در قبال فراهم کردن محیط کاری سالم عمل نکند، کارگر حق فسخ قرارداد را دارد.
• تغییرات نامطلوب در شرایط کار: اگر کارفرما بدون رضایت کارگر، شرایط کاری را به نحو قابل توجهی تغییر دهد (مثلاً تغییر محل کار یا افزایش ساعات کاری بدون افزایش حقوق)، کارگر می‌تواند قرارداد را فسخ کند.

ب. شرایط شخصی کارگر:

• مسائل خانوادگی یا شخصی: اگر کارگر به دلایل خانوادگی یا شخصی نیاز به تغییر شغل یا محل کار داشته باشد، می‌تواند قرارداد را فسخ کند.
• بیماری یا مشکلات جسمی: اگر کارگر به دلیل بیماری یا مشکلات جسمی قادر به ادامه کار نباشد، می‌تواند قرارداد را فسخ کند.

ج. شرایط قانونی:

• فوت کارگر: با فوت کارگر، قرارداد به صورت خودکار پایان می‌یابد.
• ازکارافتادگی کلی: اگر کارگر به دلیل بیماری یا حادثه‌ای از کارافتاده شود و توانایی انجام کار را از دست بدهد، قرارداد به صورت خودکار پایان می‌یابد.

دوره آموزشی اصول قراردادنویسی

2. روش‌های فسخ قرارداد کار توسط کارگر

الف. فسخ خودکار: همانطور که قبلاً ذکر شد، برخی شرایط به صورت خودکار منجر به فسخ قرارداد می‌شوند، مانند فوت کارگر، بازنشستگی، یا ازکارافتادگی کلی.

ب. فسخ توافقی (اقاله): در این حالت، کارگر و کارفرما با توافق مشترک تصمیم به پایان دادن به قرارداد می‌گیرند. این روش نیازمند رضایت هر دو طرف است و معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که هر دو طرف به دلایلی مایل به ادامه همکاری نیستند.

ج. فسخ بر اساس شرایط مندرج در قرارداد: در بسیاری از قراردادهای کاری، شرایط خاصی برای فسخ یک‌طرفه توسط کارگر پیش‌بینی شده است. این شرایط معمولاً به صورت بندهایی در قرارداد قید می‌شوند و کارگر می‌تواند با استناد به این بندها، قرارداد را فسخ کند.

شرایط و قوانین مربوط به فسخ قرارداد در قراردادهای موقت و کار معین

در قراردادهای موقت و کار معین، شرایط فسخ یک‌طرفه متفاوت است و معمولاً امکان فسخ یک‌طرفه توسط کارگر وجود ندارد. در این موارد، کارگر تنها می‌تواند استعفا دهد. قوانین و مقررات مربوط به این نوع قراردادها به شرح زیر است:

• ماده 25 قانون کار: این ماده بیان می‌کند که در قراردادهای موقت و کار معین، هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ قرارداد را ندارند.
• استعفا: در این نوع قراردادها، کارگر باید استعفای خود را به صورت مکتوب به کارفرما اعلام کند و موظف است یک ماه به کار خود ادامه دهد تا کارفرما فرصت پیدا کردن جایگزین داشته باشد.
• تبصره ماده 21 قانون کار: این تبصره تصریح می‌کند که کارگری که استعفا می‌دهد باید رونوشت استعفا و انصراف از آن را به شورای اسلامی کارگاه، انجمن صنفی، یا نماینده کارگران تحویل دهد.

نکات مهم در فسخ قرارداد کار

الف. اعلام کتبی و دوره اطلاع:

• اعلام کتبی: کارگر باید تصمیم به فسخ یا استعفا را به صورت مکتوب به کارفرما اطلاع دهد.
• رعایت دوره اطلاع: کارگر موظف است یک ماه به کار خود ادامه دهد پس از اعلام استعفا، تا کارفرما فرصت کافی برای پیدا کردن جایگزین داشته باشد.

ب. پیش‌بینی شرایط فسخ در قرارداد:

• شرایط صریح: در هنگام تنظیم قرارداد، باید شرایط خاصی برای فسخ یک‌طرفه توسط کارگر یا کارفرما پیش‌بینی شود تا از بروز اختلافات جلوگیری شود.
• انعطاف‌پذیری: قرارداد باید به گونه‌ای تنظیم شود که در صورت بروز مشکلات غیرقابل پیش‌بینی، امکان فسخ برای کارگر وجود داشته باشد.

ج. حفظ حقوق و تعهدات:

• حفظ حقوق کارگر: در صورت فسخ قرارداد، کارگر باید حقوق و مزایای قانونی خود را دریافت کند.
• عدم زیان‌رسانی به کارفرما: کارگر نباید به گونه‌ای اقدام به فسخ قرارداد کند که به کارفرما زیان برساند. در صورت امکان، کارگر باید جایگزین مناسب برای خود پیدا کند یا کارفرما را به موقع از مشکلات خود مطلع کند.

نتیجه‌گیری

فسخ قرارداد کار توسط کارگر نیازمند رعایت قوانین و شرایط خاصی است که باید به دقت مورد توجه قرار گیرد. کارگر باید به صورت کتبی و به موقع اقدام به اعلام فسخ یا استعفا کند و شرایط مندرج در قرارداد را رعایت نماید. همچنین، پیش‌بینی شرایط خاص برای فسخ قرارداد در هنگام تنظیم آن می‌تواند از بروز اختلافات و مشکلات قانونی جلوگیری کند. رعایت حقوق و تعهدات هر دو طرف و حفظ شفافیت در قرارداد از جمله نکات مهمی است که باید مد نظر قرار گیرد.