ابتدا جرم خیانت در امانت و شرایط تحقق آن یعنی عناصر تشکیل دهنده را در این مقاله توضیح می‌دهیم و سپس به تفسیر و شرح آن می پردازیم و در مقاله بعدی صور خاص جرم خیانت در امانت یعنی جرائمی که شبیه یا در حکم این جرم هستند به تفضیل بیان خواهیم کرد.

برای تحقق خیانت در امانت ۴ مورد باید وجود داشته باشد:

۱-مال مذکور باید به شخص سپرده باشد.
۲- بنا براین باشد که مال سپرده شده مسترد شود یا به مصرف معین برسد.
۳- شخصی که مال در نزد اوست مال را استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود کند.
۴- استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود کردن مال توسط امین به ضرر مالک یا متصرف باشد.
مطابق قانون هرگاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته هایی مثل سفته چک قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنابراین بوده که اشیای مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که اشیا نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید جرم خیانت در امانت محقق است و به مجازات قانونی حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

در جرم خیانت در امانت سپرده شدن اموال به چه معناست:

مطابق قانون، مالی که می تواند خیانت در امانت بر روی آن صورت گیرد اعم از مال منقول و غیرمنقول است و همچنین نوشته هایی مثل سفته، چک و قبض و نظایر آن هم می تواند موضوع خیانت در امانت باشد بنابراین اگر موجری چک تضمینی که از مستاجر گرفته را پیش از موعد به اجرا بگذارد خیانت در امانت محقق است.
– سپرده شدن در قالب هر عقدی میتواند مشمول جرم خیانت در امانت باشد و فقط در مورد عقد امانت نیست و می‌تواند بقیه عقود مانند عاریه، وکالت و سایر عقود را در بر گیرد.
در مواردی که بنا بر استرداد یا به مصرف معین رسانیدن مال است در عقودی مانند قرض که مال به شخص تملیک می شود و متعهد به پس دادن مثل یا قیمت آن می شود در صورتی که شخص از پس دادن مثل یا قیمت خودداری کند خیانت در امانت محقق نیست و فقط جنبه حقوقی دارد.
– استعمال یا تلف یا تصاحب یا مفقود کردن مال توسط امین: اگر مال سپرده شده دارای این شرایط باشند باعث تحقق جرم خیانت در امانت میشود.

استعمال کردن یعنی اینکه امین مال را مورد استفاده قرار دهد، استعمال با بقای عین مال نیز ممکن است مثلاً اگر امین ماشین را برای مسافرت عاریه بگیرد اما در ماشین امانت گذار بدون نظر وی مصالح ساختمانی برای استفاده شخصی بریزد که در اینجا خیانت در امانت محقق است.

تلف کردن اعم از تلف جز یا کل مال مورد امانت است بنابراین اگر امین بخشی از مال را تلف کند جرم خیانت در امانت رخ داده است.
تصاحب کردن در جرم خیانت در امانت یعنی برخورد مالکانه کردن با مال است، مثلاً اگر شخصی مالی را به دیگری بدهد و سپس از او تقاضای بازگرداندن مال را کند ولی مال را پس ندهد چون پس ندادن مال برخورد مالکانه کردن با مال است لذا خیانت در امانت محقق می شود.
جرم خیانت در امانت با ترک فعل هم محقق می شود یعنی اینکه عمداً آن کار را انجام ندهد مانند اینکه امین پس از اینکه مالک مال را مطالبه کرد از پس دادن مال امتناع کند
جرم خیانت در امانت از جرایم مقید به نتیجه است و تصاحب استعمال تلف یا مفقود کردن مال باید به ضرر مالک باشد تا جرم خیانت در امانت محقق شود.

برای ادامه مباحث صور خاص جرم خیانت در امانت در مقاله بعدی همراه ما باشید.