بنچاق: سند رسمی معاملات ملکی و تفاوت آن با سند مالکیت
بنچاق چیست؟
بنچاق سندی رسمی است که هنگام انجام معاملات ملکی در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم می‌شود. این سند حاوی اطلاعات کامل درباره معامله، شامل مشخصات طرفین، ویژگی‌های ملک، مبلغ، نحوه پرداخت و شرایط قرارداد است. پس از امضای خریدار و فروشنده و تأیید سردفتر، بنچاق به‌عنوان گزارش رسمی معامله در دفترخانه ثبت می‌گردد.
نقش تاریخی بنچاق
پیش از راه‌اندازی سامانه‌های الکترونیکی ثبت و صدور اسناد تک‌برگ، بنچاق در عمل سند مالکیت محسوب می‌شد. خریدار با در اختیار داشتن بنچاق، می‌توانست مالکیت ملک را اثبات کند. با اصلاح قوانین و استقرار سامانه ثبت نوین، امروزه سند مالکیت رسمی (تک‌برگ) پس از تنظیم بنچاق و ثبت در اداره ثبت اسناد صادر می‌شود.
کاربردهای امروزی بنچاق
اگرچه بنچاق دیگر سند مالکیت نیست، اما همچنان از نظر حقوقی اهمیت زیادی دارد:
- ثبت دقیق جزئیات معامله
- قابل استناد در دعاوی حقوقی و اختلافات ملکی
- مکمل اطلاعات مندرج در سند مالکیت
اطلاعات موجود در بنچاق
یک بنچاق معمولاً شامل موارد زیر است:
- مشخصات کامل خریدار و فروشنده (نام، کد ملی، آدرس)
- اطلاعات ثبتی و فنی ملک (پلاک ثبتی، مساحت، موقعیت، کاربری)
- مبلغ معامله و شیوه پرداخت
- شروط اختصاصی توافق‌شده بین طرفین
- مشخصات دفترخانه، شماره ثبت، امضا و مهر سردفتر
اهمیت نگهداری بنچاق
- در صورت بروز اختلاف یا طرح دعوی، بنچاق حاوی اطلاعاتی مانند شرایط خاص یا شیوه پرداخت است که در سند مالکیت درج نمی‌شود.
- هنگام پیگیری امور ثبتی یا صدور سند تک‌برگ جدید، مراجعه به بنچاق الزامی است.
- برای اثبات سابقه مالکیت یا نقل‌وانتقال در سوابق، بنچاق مرجع ارزشمندی است.
اگر بنچاق گم شود چه باید کرد؟
نگران نباشید. چون بنچاق یک سند رسمی است، دفترخانه موظف است نسخه‌ی ثبت‌شده را در دفتر سردفتر نگهداری کند. برای دریافت رونوشت رسمی:
1- به همان دفترخانه‌ای که معامله در آن انجام شده مراجعه کنید.
2- اصل کارت ملی و مدارک شناسایی خود را ارائه دهید.
3- اگر وکیل هستید، وکالت‌نامه معتبر ارائه کنید.
دفترخانه با بررسی سوابق، رونوشت برابر با اصل صادر می‌کند.
کاربردهای حقوقی بنچاق در دعاوی
- اگر خریدار یا فروشنده در آینده ادعایی خلاف مفاد قرارداد داشته باشد، بنچاق در دادگاه سند اصلی محسوب می‌شود.
- حتی اگر سند مالکیت هم صادر شده باشد، برخی دادگاه‌ها برای بررسی شرایط اولیه قرارداد (مثل نحوه پرداخت، قول و قرارها) به اصل بنچاق مراجعه می‌کنند.
- در برخی اختلافات مانند فسخ، الزام به تنظیم سند یا کلاهبرداری، نقش بنچاق حیاتی است.
تفاوت بنچاق با سند مالکیت
- بنچاق: سند معامله است که در دفترخانه تنظیم می‌شود و توافقات را ثبت می‌کند.
- سند مالکیت: توسط اداره ثبت صادر می‌شود و مالکیت قانونی را اثبات می‌نماید.
درخواست مشاوره رایگان
