راهنمای تنظیم شکایت پزشکی و دفاعیات پزشکان
مرحله اول: مستندسازی اولیه (جمعآوری اطلاعات)
شکایت پزشکی و دفاعیات پزشکان | قبل از تنظیم شکایت یا دفاع، باید مدارک کامل را جمعآوری و بررسی نمایید. مراحل اصلی عبارتاند از:
1. دریافت پرونده پزشکی بیمار
طبق قانون، بیمارستان موظف است ظرف ۱۰ روز نسخه کپی برابر اصل از پرونده را تحویل دهد.
برای تهیه کارگاه تخصصی حقوق پزشکی کلیک کنید
2. بررسی دقیق محتویات پرونده پزشکی
بررسی موارد زیر الزامی است:
- تاریخ و ساعت دقیق اقدامات (مثل زمان جراحی، تزریق دارو و…)
- نسخههای پزشکی: باید دارای مهر پزشک باشند؛ بدون مهر فاقد اعتبار هستند.
- نتایج آزمایشها و تصویربرداری: شماره سریال دستگاهها را یادداشت کنید.
- یادداشتهای پرستاران حتی اگر چکنویس باشند.
- مدارک مربوط به عفونتهای پس از جراحی:
- گزارش استریل ابزار
- نسخه آنتیبیوتیکها
- نتایج آزمایشهای بعد از عمل
مرحله دوم: تدوین شکوائیه (متن شکایت)
شکایت باید به دادسرای عمومی محل وقوع حادثه تقدیم شود.
محتوای شکوائیه شامل:
1- شرح دقیق حادثه با تاریخ و ساعت مشخص
2- ذکر اسامی پرسنل مرتبط با پرونده
3- اقدامات انجامشده یا ترکفعلها، با استناد به پروتکلهای وزارت بهداشت
4- خسارات وارده (جسمی، مالی و روانی)
5- استناد به قوانین و آییننامهها (مانند قوانین خطاهای پزشکی، آییننامه نظام پزشکی و مقررات پزشکی قانونی)
نکته: از اصطلاحات علمی استفاده کنید؛ مثلاً نگویید “روده را پاره کرد”، بگویید “پارگی ایلئوم حین لاپاراسکوپی”.
مرحله سوم: ضمائم و مدارک مورد نیاز
پیوستهایی که باید همراه شکوائیه ارائه شوند:
1- کپی برابر اصل پرونده پزشکی
2- گزارش پزشکی قانونی (پیوست یا اخذ جداگانه)
3- نظر یک پزشک متخصص دیگر (ترجیحاً هیئت علمی)
4- عکس یا فیلم از آسیبها
5- فاکتورهای درمان و هزینهها
6- درخواست فوری فیلم جراحی از اتاق عمل (برای جلوگیری از حذف احتمالی)
اگر وکیل پزشک هستید؛ دفاعیات را چگونه تنظیم کنید؟
اقدامات دفاعی اولیه:
1- بررسی کامل پرونده پزشکی
2- استخراج موارد رعایت پروتکلها
3- ارائه رضایتنامه آگاهانه بیمار
استراتژی دفاعی پیشنهادی:
- تأکید بر رعایت استانداردهای پزشکی
- استناد به گایدلاینهای علمی و بینالمللی
- توجه به شرایط خاص بیمار و فوریتها
- اثبات آگاهانه بودن رضایت بیمار و عدم تقصیر پزشک
مرجع و مهلت رسیدگی به شکایات
نوع شکایت | مرجع رسیدگی | توضیحات |
شکایت کیفری (قصور منجر به فوت/نقص عضو) | دادسرا و دادگاه عمومی | شعبه ویژه جرایم پزشکی (مثلاً ناحیه ۲۶ تهران) |
شکایت انتظامی | سازمان نظام پزشکی | مهلت طرح شکایت: ۱ سال |
تخلفات اقتصادی | سازمان تعزیرات حکومتی | مانند تعرفهگذاری غیرقانونی یا تبانی در خرید تجهیزات |
فرآیند رسیدگی به شکایات پزشکی
1- ثبت شکایت در مرجع صلاحیتدار
2- ارجاع به شعبه تخصصی
3- احضار پزشک یا تیم درمان
4- اگر قصوری احراز نشود:
- قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب
5- اگر قصور احراز شود:
- صدور کیفرخواست و ارجاع به دادگاه
نکات نهایی و مهم:
- همه چیز با مستندسازی شروع میشود.
- از کلمات غیرتخصصی خودداری کنید.
- به زمان و ددلاینها (مثل مهلت ۱۰ روزه بیمارستان، مهلت یکساله شکایت انتظامی) توجه داشته باشید.
- هر گونه نقص در مستندات بیمارستان میتواند به نفع شاکی یا به ضرر پزشک تمام شود.