تعریف و انواع مشاغل سخت و زیان‌آور
منظور از سختی کار چیست؟
قانون سختی کار | سختی کار به مشاغلی اطلاق می‌شود که دارای عوامل خطرآفرین فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و محیطی غیر استاندارد هستند و کارکنان در معرض خطرات بیشتری نسبت به فعالیت‌های عادی روزمره قرار می‌گیرند.
مشاغل سخت به دو دسته تقسیم می‌شوند:
گروه الف: مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان‌آور هستند اما با استفاده از تجهیزات و تمهیدات بهداشتی و ایمنی، خطرات آن‌ها کاهش می‌یابد.
گروه ب: مشاغلی که بسیار خطرناک هستند و حتی با استفاده از امکانات مناسب نیز خطرات زیادی برای کارکنان دارند.
برای آشنایی بیشتر با مقررات قانون کار می توانید دوره کارگر و کارفرما را تهیه کنید
جزئیات قانون جدید سختی کار سال 1402
سن بازنشستگی و سابقه کار: افراد با 20 سال متوالی یا 25 سال متناوب سابقه کار می‌توانند از حقوق مستمری کامل بهره‌مند شوند. این قانون برای حمایت از کارکنان مشاغل سخت که به دلیل شرایط کاری دشوار زودتر دچار فرسودگی جسمی و روحی می‌شوند، تدوین شده است.
آسیب‌های ناشی از کار: اگر کارکنان پیش از رسیدن به سابقه کاری تعیین شده دچار آسیب‌های روحی یا جسمی ناشی از کار شوند، می‌توانند بر اساس ماده 91 قانون تأمین اجتماعی و با تأیید کمیسیون پزشکی، از مزایای مستمری بهره‌مند شوند.
قانون 7300 روز: به موجب این قانون، کارکنان مشاغل سخت با 7300 روز کار (20 سال) و پرداخت بیمه می‌توانند بازنشسته شوند. این قانون به منظور تسریع در اشتغال‌زایی و کاهش بار کاری افراد در مشاغل سخت تدوین شده است.
ساعت کاری: ساعات کاری برای مشاغل سخت نباید از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته تجاوز کند. این قانون برای کاهش آسیب‌های جسمی و روحی کارکنان در نظر گرفته شده است.
اضافه کاری: بر اساس ماده 61 قانون سختی کار، اضافه کاری برای مشاغل سخت مطلقاً ممنوع است و تحمیل اضافه کاری خلاف قانون می‌باشد.
مرخصی: کارکنان مشاغل سخت دارای 5 هفته مرخصی سالیانه هستند که باید در دو نوبت و در پایان هر 6 ماه داده شود.
حق بیمه: کارکنان مشاغل سخت به ازای هر سال کارکرد و پرداخت حق بیمه، یک و نیم سال حق بیمه دریافت می‌کنند. به عبارتی اگر فردی 10 سال در مشاغل سخت کار کند، سابقه وی 15 سال محاسبه می‌شود.
لیست مشاغل مشمول سختی کار
کار در معدن: شامل تمامی کارکنان معادن زیرزمینی و روباز.
استخراج: شامل جداسازی و خالص‌سازی مواد معدنی، منفجر کردن مواد و حمل مواد حاصل از انفجار.
کار در مخازن سربسته: حفر قنات، چاه‌ها و فاضلاب‌ها.
اشتغال در مجاورت کوره‌های ذوب: شامل کار با کوره‌های حاوی مواد و گازهای زیان‌آور.
کار در ارتفاع: شامل کار در ارتفاع بیش از 5 متر مانند داربست‌ها و دکل‌ها.
روی دکل‌های برق: شامل کار با خطوط برق فشار قوی (بیش از 63 کیلوولت).
کار با مواد رادیواکتیو: شامل کار در نزدیکی راکتورها، مراکز تصویربرداری پزشکی و غیره.
کار در شرایط بد آب و هوایی: محل کار بسیار سرد، گرم یا با رطوبت بالا.
آتش‌نشانی: شامل تمامی مشاغل مرتبط با اطفای حریق.
دامداری و طیور: شامل کار در گاوداری‌ها و مرغداری‌ها.
ندامتگاه و زندان: شامل کارکنانی که در تماس مستقیم با زندانیان و افراد بزهکار هستند.
خبرنگاری: تهیه خبر در مناطق جنگی، زلزله‌زده و شرایط خطرناک.
رانندگی حمل و نقل: شامل رانندگان وسایل نقلیه مسافربری و باربری.
پرستاری: شامل پرستاران و کارکنان بخش بهداشت و درمان.
نانوایی: شامل شاطران نانوایی‌ها.
علوم آزمایشگاهی: شامل کارکنان آزمایشگاه‌های درمانی، بهداشتی و صنعتی.
نحوه محاسبه سختی کار
محاسبه سختی کار به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که شامل سن کارکنان، میزان سال‌های پرداخت حق بیمه و شرایط کاری می‌باشد. برای محاسبه سختی کار، فرمول زیر استفاده می‌شود:
(میزان 4% مبلغ حق بیمه آخرین دستمزد مشمول حق بیمه × تعداد ماه‌ها) + (4% مستمری محاسبه شده × مدت سابقه مشاغل سخت و زیان آور تا تاریخ 14/07/1380)
مراحل و نحوه درخواست سختی کار
ثبت درخواست: کارگر یا کارفرما می‌تواند درخواست سختی کار را ثبت کند.
بررسی کارشناسان: درخواست توسط کارشناسان کمیته اجرایی و کارشناسان سازمان تأمین اجتماعی بررسی و تأیید می‌شود.
ثبت نام در سامانه: ورود به سامانه مشاغل سخت و زیان‌آور به آدرس sakht.mcls.gov.ir و ثبت نام.
پیگیری درخواست: پس از ثبت نام، می‌توانید از طریق سامانه پیگیری درخواست خود را انجام دهید.
شرایط بازنشستگی
مردان:
حداقل 50 سال سن و 30 سال سابقه کاری.
55 سال سن و 20 سال سابقه کاری.
35 سال سابقه پرداخت حق بیمه.
زنان:
حداقل 45 سال سن و 30 سال سابقه پرداخت حق بیمه.
55 سال سن و 20 سال سابقه بیمه.
35 سال سابقه پرداخت حق بیمه.
42 سال سن به همراه 20 سال سابقه کاری.
چنانچه دنبال مشاور حقوق کار هستید، می توانید از طریق لینک زیر با وکلای ما در ارتباط باشید
