اخبار و مقالات

ابتدا تعریفی از اعاده دادرسی ارائه می‌دهیم و در ادامه موارد تطبیقی اعاده دادرسی کیفری و ریاست قوه قضاییه و شرایط و موارد آن را به تفضیل می‌پردازیم.

تعریف: یکی از طرق فوق العاده شکایت از آرا ست که مختص احکام قطعیت یافته بوده و در صورت احراز شرایط رسیدگی دوباره به دعوا را نزد مرجع صادرکننده حکم مورد درخواست اعاده دادرسی امکان پذیر می نماید.

ماهیت

اعاده دادرسی از طرق فوق العاده شکایت از احکام و یک طریقه عدولی است یعنی راهیست برای بازگشت نزد همان دادگاهی که حکم صادر کرده و خواهان مدعی صدور آن از روی اشتباه است.

چه آرایی قابل اعاده دادرسی هستند؟

از بین آرا تنها احکام و تنها احکام قطعیت یافته قابل اعاده دادرسی هستند اعم از اینکه حضوری باشد یا غیابی.

رسیدگی:

اعاده دادرسی قابل رسیدگی در دیوان عالی کشور نیست زیرا اعاده دادرسی برای عدول از حکم صادره است و بدین منظور مستلزم رسیدگی مجدد به امور حکمی و موضوعی پرونده نزد همان مرجع می باشد.

اعاده دادرسی در چه جهاتی ممکن است درخواست شود؟

۱- صدور حکم در موضوعی که مورد ادعای خواهان نبوده است.
۲- صدور حکم به میزان بیش از خواسته خواهان.
۳- وجود تضاد در مفاد حکم.
۴-صدور احکام متضاد و مخالف با یکدیگر به شرط وحدت اسباب موضوع و سبب حکم با یکدیگر.
۵- حیله و تقلب به کار رفته ای که موثر در حکم دادگاه باشد.
۶-اثبات جعلیت مستند حکم.
۷- اثبات اصالت سند.
۸ – به دست آوردن اسناد و مدارک مکتوم که دال بر حقانیت متقاضی اعاده دادرسی است.

اشخاصی که حق اعاده دادرسی دارند:

۱- طرفین دعوا
۲- نمایندگان طرفین دعوا
۳- قائم مقام طرفین دعوا

۱- اعاده دادرسی باید توسط محکوم علیه حکم مورد درخواست اعاده دادرسی و علیه محکوم الله این حکم درخواست شود.
۲- نمایندگان اصحاب دعوا اعاده دادرسی احمد نماینده قراردادی قانونی و قضایی می توانند با رعایت مقررات قانونی به نمایندگی از طرفین دعوا تقاضای اعاده دادرسی نمایند
۳- درخواست اعاده دادرسی از طرف قائم مقام محکوم علیه و همچنین علیه قائم مقام محکوم له قابل و پذیرش است.

مهلت درخواست اعاده دادرسی

مهلت اعاده دادرسی برای اشخاص مقیم ایران ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه می باشد.

در موارد ذیل به تفکیک مبدا مهلت های اعاده دادرسی با توجه به جهت مورد درخواست اعاده دادرسی بیان می شود.
۱- اگر جهت اعاده دادرسی صدور حکم در موضوعی که مورد ادعا نبوده و یا صدور حکم به میزان بیش از خواسته باشد، مهلت اعاده دادرسی برای احکام حضوری قطعی از تاریخ ابلاغ نسبت به احکام حضوری غیرقطعی از تاریخ پایان یافتن مهلت تجدید نظر.

۲-اگر جهت اعاده دادرسی صدور احکام متضاد و مغایر با یکدیگر باشد، ابتدای مهلت اعاده دادرسی از تاریخ آخرین ابلاغ هر یک از دو حکم است.

۳- اگر جهت اعاده دادرسی حیله و تقلب موثر در حکم دادگاه و اثبات جعلیت سند مستند حکم باشد، ابتدای مهلت اعاده دادرسی از تاریخ ابلاغ حکم نهایی مربوط به اثبات جعلیت سند اصالت سند و یا حیله و تقلب می باشد.
۵-اگر جهت اعاده دادرسی به دست آمدن اسناد و مدارک مکتوم (پنهان) باشد، ابتدای مهلت اعاده دادرسی از تاریخ وصول اسناد و مدارک یا آگاهی از وجود آن است که این تاریخ باید در دادگاهی که به درخواست رسیدگی می نماید اثبات شود.

در اعاده دادرسی کیفری

مطابق قانون درخواست اعاده دادرسی در مورد احکام محکومیت قطعی دادگاه ها اعم از آن که حکم مذکور به اجرا گذاشته شده یا نشده باشد در موارد زیر پذیرفته میشود.
۱- کسی که به اتهام قتل شخصی محکوم شود و سپس زنده بودن وی محرز شود.
۲- چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن به گونه ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد.
۳-شخصی به علت انتساب جرم محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مراجع قضایی به علت انتساب همان‌جرم محکوم شده باشد به طوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم بی‌گناهی یکی از آنان احراز شود.
۴-درباره شخصی به اتهام واحد احکام متفاوت صادر شود.
۵- در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان مبنای حکم بوده پس از صدور حکم قطعی واقعه جدید حادث و یا ظاهر و یا ادله جدیدی ارائه شود که موجب اثبات بی گناهی محکوم علیه یا عدم تقصیر وی باشد.
۶-عمل ارتکابی جرم نباشد و یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر قانونی باشد.

در قانون آیین دادرسی کیفری اشخاص زیر حق درخواست اعاده دادرسی دارند:

۱- محکوم علیه یا وکیل یا نماینده قانونی او و در صورت فوت یا غیبت محکوم علیه همسر وراث قانونی و وصی.
۲- دادستان کل کشور.
۳- دادستان مجری حکم.

در آیین دادرسی کیفری درخواست اعاده دادرسی به دیوان عالی کشور تسلیم می شود این مرجع پس از احراز انطباق موضوع درخواست با تجویز اعاده دادرسی رسیدگی مجدد را به دادگاه هم عرض دادگاه صادرکننده حکم قطعی ارجاع می دهد.
– آرای قطعی مراجع قضایی اعم از حقوقی و کیفری شامل احکام و قرارهای دیوان عالی کشور سازمان قضایی نیروهای مسلح دادگاههای تجدید نظر و بدوی دادسراها و شورای حل اختلاف می باشد.