عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: اصلاحات در آیین‌نامه جدید کارآموزی وکالت با همراهی کانون های وکلای دادگستری و قوه قضاییه یک امر ضروری است اما بعید است که در آینده نزدیک شاهد این تغییرات باشیم.
دکتر رضا معبودی در نخستین نشست هم اندیشی کافه حقوق که با محوریت بررسی تکالیف جدید کارآموزان وکالت بر اساس آیین‌نامه اجرایی لایحه استقلال کانون وکلا مصوب ۱۴۰۰ برگزار شده بود، اظهار کرد: تصویب این آیین‌نامه با اعتراضات کانون های وکلای دادگستری همراه بود و فرآیندهای بسیار طولانی را طی کرد تا به وضعیت امروز برسد.
معبودی با تاکید بر اینکه این موضوعات کاملا نظرات شخصی بنده است، عنوان کرد: معتقدم با همین آیین‌نامه موجود با همه انتقاداتی که به آن وجود دارد نیز می توان اقدامات مثبتی انجام داد. باید به اتفاق های مثبت امیدوار بود زیرا هیچ حرکتی با یاس و ناامیدی بدست نیامده است.
«وکالت» همچنان ارزشمند است
وی گفت: مطمئن باشید با همه قوانینی که هم اکنون تصویب شده باز هم کار وکالت یک کار ارزشمند است و با این وضعیت و تعداد پرونده های موجود جای کار بسیار زیادی برای وکلا وجود دارد. هرچند که باید همه شرایط را به نحوی مدیریت کنیم که شان وکالت حفظ شود.
معبودی خاطر نشان کرد: ممکن است که شما بگویید آیین‌نامه را قبول ندارید، اما این بحث الان دیگر موضوعیت ندارد. خود کانون های وکلا هم در این خصوص اختلاف نظر داشتند اما بالاخره پس از کش و قوس های فراوان در ۲۸مهر ۱۴۰۱جلسه ای تشکیل شد و در نهایت هیات عمومی اسکودا با اکثریت شکننده‌ای تصویب کرد که آیین‌نامه اجرایی لایحه استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب ۱۴۰۰ اجرا شود. همان زمان این موضوع مطرح شد که بایستی موارد بسیاری در این آیین‌نامه اصلاح شود و قرار شد در این خصوص گفت وگوهایی با دستگاه قضایی انجام شود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد خاطر نشان کرد: از چند جهت به این آیین‌نامه انتقاد وارد است و بایستی این موضوعات به صورت دقیق بررسی شود. بعضی از آسیب‌های آیین‌نامه متوجه کاراموزان وکالت است و بخشی دیگر متوجه وکلای دادگستری. امیدواریم که اصلاحات پیشنهادی به سرانجام برسد و در نهایت یک آیین‌نامه خوب داشته باشیم.
تکالیف جدید، دستپخت کانون‌هاست
وی با اشاره به اینکه این آیین‌نامه در خصوص مسائل کارآموزی تکالیفی را ایجاد کرده است، خاطر نشان کرد: این تکالیف مسئولیت بسیار سنگینی را روی دوش کانون های وکلا و دادگستری ایجاد کرده است. هرچند که متاسفانه این قسمت مقررات کارآموزی در همان نسخه ای است که خود کانون ها در اختیار قوه قضاییه قرارداده اند و به همین دلیل دستپخت خود کانون ها است.
به حاشیه‌رفتن نقش وکیل‌سرپرست
معبودی تصریح کرد: عمده مشکلات کارآموزی در بحث ابطال پروانه کارآموزی، مسائل آموزشی و تعیین وکیل سرپرست است که باعث به وجود آمدن انتقاداتی شده است. متاسفانه در این آیین‌نامه وکیل سرپرست در مرحله سوم قرار گرفته است و عملا در مراحل نخست، نقش وکیل سرپرست را حذف کرده است.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: در گذشته کارآموز طی ۱۸ ماه مسیر کارآموزی خود را طی می کرد و گزارش هایی را ارائه می‌کرد و اگر در آزمون اختبار قبول می شد پروانه پایه‌یک برایش صادر می شد. اکنون مسیر عوض شده و قرار است ابتدا در کلاس های آموزشی شرکت و سپس در یک آزمون شرکت کنند. حال اینکه این آزمون به چه شکلی برگزار می شود و سوالات از چه موضوعاتی طرح می‌شود، همه محل سوال است.
این وکیل دادگستری با تاکید بر اینکه «مهارت‌آموزی با امتحان حل نمی‌شود و باید نمونه‌های علمی بررسی شود تا خروجی مطلوبی به‌دست بیاید» تصریح کرد: معلوم نیست قرار است هر کانون خودش آزمون برگزار کند یا اینکه همان مرکز ملی آزمون اختبار که ایجاد شده این بار را به دوش می‌کشد؟ هرچند که معلوم نیست اصلا آن مرکز به این دوره می رسد یا نه. سرفصل های این دوره نیز مشخص نیست و نحوه امتحان نیز هنوز محل ابهام است که قرار است آزمون به صورت تشریحی باشد یا تستی.
کارآموزی وکالت به «کارمندی» شبیه شده است
وی ادامه داد: در مرحله بعدی قرار است کارآموز شش ماه در مراجع قضایی حضور پیدا کند. یعنی قرار است کارمند دادگستری باشد. خب این کارآموز قرار است کجا بنشیند؟ آیا مخل کار دادگاه ها نمی شود؟ همین الان بسیاری از همکاران قضایی گفته اند این کارآموزان را سراغ ما نفرستید زیرا ما تمرکز لازم را نداریم.
معبودی با اشاره به اینکه کارمندی کردن موضوع کارآموزی وکالت بسیار عجیب است، اظهار کرد: حضور در جلسه محاکماتی ارزش افزوده دارد نه صرف حضور در دادگاه. این رویکرد نه در شان وکلا است و نه به کارامدی دستگاه قضا کمک می کند.
بار مالی آیین‌نامه برای کانون‌ها
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با تاکید بر اینکه یکی دیگر از رویکرد های آیین‌نامه این است که «ابطال‌دوست» است، خاطر نشان کرد: رویکرد های مختلفی که در این آیین‌نامه اتخاذ شده است دارای بار مالی است و بایستی کانون های وکلا فکری به حال این موضوعات بکنند.
وی ادامه داد: حال در نظر بگیرید که کارآموز به دادگاه مراجعه می کند و در خصوص موضوعاتی برایش سوال ایجاد می شود، به چه کسی باید مراجعه کند؟ وکیل سرپرست که باید در کنار کارآموز باشد حذف شده و عملا این موضوع باعث به وجود آمدن مشکلات بسیاری می شود.
معبودی خاطر نشان کرد: اینکه اگر فرد در هر مرحله تجدید شود به مرحله قبل بر نمی گردد یکی از نکات مثبت این آیین‌نامه است.
معضل امرار معاش کارآموزان
یکی دیگر از نکات منفی بحث امرار معاش است. خب کارآموزی که قرار باشد صبح تا ظهر برود در دادگاه قرار است از کجا پول در بیاورد و زندگی خود را مدیریت کند.
این وکیل پایه یک دادگستری تصریح کرد: محل برگزاری این دوره های آموزشی نیز هنوز مشخص نیست، هرچند که باید در مراکز استان ها باشد مگر شرایط به شکل دیگری رخ بدهد و در شهرستان ها هم این امکان فراهم شود.
اصلاح آیین‌نامه یک ضرورت است
وی ادامه داد: اصلاح برخی از مواد این آیین‌نامه که به صورت مستقیم با کارآموزان در ارتباط است یک امر ضروری است و باید کانون های وکلا و قوه قضاییه در این مسیر همراهی کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: هرچند که باید این نکته را مد نظر داشت که برخی از مواد جدید این آیین‌نامه می تواند به کارآمدی کارآموزان کمک کند و فرصت یادگیری بیشتری را در اختیار کارآموزان قرار دهد.
