از نظر حقوقی چند نوع طلاق وجود دارد؟

از نظر حقوقی چند نوع طلاق وجود دارد؟

در حقوق ایران، طلاق به‌طور کلی سه نوع اصلی دارد و هرکدام زیرشاخه‌های خاصی هم دارند. طبقه‌بندی استاندارد در فقه و قانون مدنی چنین است:

برای تهیه دوره حقوق خانواده کاربردی کلیک کنید

۱) طلاق رجعی (طلاق قابل رجوع)

معنی:

طلاقی که شوهر می‌تواند در دوران عدّه بدون عقد جدید دوباره به زندگی مشترک برگردد.

شرایط مهم:

• مخصوص طلاق‌هایی است که بائن نیستند.
• زن عدّه نگه می‌دارد (مدت آن معمولاً سه طُهر، حدود سه ماه است).
• در زمان عدّه، زن و شوهر همچنان در برخی احکام «زن و شوهر» محسوب می‌شوند.

آثار قانونی:

• حق ارث بردن متقابل وجود دارد.
• نفقه در ایام عدّه به زن تعلق می‌گیرد.
• مرد برای رجوع نیاز به شاهد یا عقد ندارد، حتی با رفتار هم می‌تواند رجوع کند.

مثال:

زنی که چند سال زندگی کرده و شوهرش درخواست طلاق می‌دهد (نه خلع، نه یائسه، و پس از نزدیکی). این طلاق رجعی است و مرد می‌تواند در مدت عدّه برگشت کند.

۲) طلاق بائن (غیرقابل رجوع)

در این طلاق مرد حق بازگشت در دوران عدّه را ندارد و اگر بخواهند دوباره زندگی کنند، باید از نو عقد بخوانند.

موارد طلاق بائن:

۲–۱) طلاق قبل از نزدیکی

• اگر مرد و زن قبل از رابطه زناشویی از هم جدا شوند.
• زن حق مهریه کامل ندارد؛ فقط نصف آن را دریافت می‌کند.

۲–۲) طلاق زن یائسه

• زنی که دوران قاعدگی‌اش برای همیشه قطع شده است.
• زن عدّه ندارد یا عدّه بسیار کوتاه است.
• امکان رجوع وجود ندارد.

۲–۳) طلاق خلع

• زمانی که زن از شوهر کراهت شدید دارد.
• زن مالی به شوهر می‌دهد (مثلاً بخش یا تمام مهریه)، و مرد با گرفتن این مال طلاق می‌دهد.
• تا زمانی که زن به مالی که بخشیده رجوع نکرده، طلاق بائن است.

۲–۴) طلاق مبارات

• کراهت دوطرفه است.
• مالی که زن به شوهر می‌دهد نباید بیشتر از مهریه باشد.
• این هم طلاق بائن است.

۲–۵) طلاق سوم (طلاق ثلاثه)

وقتی مرد زنی را دو بار طلاق رجعی داده و رجوع کرده و بار سوم طلاق دهد.

بعد از طلاق سوم، زن و مرد فقط پس از ازدواج واقعی زن با مرد دیگر و طلاق از او می‌توانند دوباره ازدواج کنند. (موضوع محلّل)

۳) طلاق قضایی (طلاق به حکم دادگاه به درخواست زن)

در این حالت، زن با ارائه دلیل و مدارک می‌تواند از دادگاه حکم طلاق بگیرد. مهم‌ترین موارد:

۳–۱) عُسر و حَرَج (سختی و مشقت شدید)

مثل:

• ضرب‌وجرح، توهین شدید
• اعتیاد مضر
• روابط نامشروع
• بیماری‌های سخت
• ترک زندگی
• فشار روانی شدید
• عدم امنیت جانی و حیثیتی

دادگاه در این موارد معمولاً طلاق بائن صادر می‌کند.

۳–۲) عدم پرداخت نفقه

اگر مرد نفقه ندهد و الزام او ممکن نشود، زن می‌تواند طلاق بگیرد.

۳–۳) غیبت بیش از ۴ سال

اگر مرد ۴ سال کامل غایب باشد و خبری از او نباشد.

۳–۴) وکالت در طلاق (حق طلاق زن)

اگر مرد به زن وکالت دهد (در ضمن عقد یا خارج از عقد) زن می‌تواند خودش طلاق را جاری کند.

این نوع طلاق معمولاً بائن است، مگر اینکه زن نوع خاصی را انتخاب کند.

۴) تقسیم‌بندی فقهی: طلاق سنّی و بدعی

طلاق سنّی

• صحیح و معتبر
• در طُهر غیرمواقعه است، یعنی زن در دوران عادت ماهانه نیست و در آن طُهر نزدیکی نکرده‌اند.

طلاق بدعی

• طلاقی که برخلاف شرایط شرعی باشد؛ مثلاً:

• در دوران پریود
• در طُهر بعد از نزدیکی

• این طلاق باطل است.