جرم جعل چیست و اقسام آن کدام است؟
تعریف جرم جعل:
جعل عبارت است از:
«دست بردن عمدی در یک سند یا نوشته به نحوی که خلاف واقع جلوه کند و قابلیت ورود ضرر به غیر را داشته باشد.»
این ضرر ممکن است:
- ضرر مادی باشد (مثل از بین رفتن مال یا حق کسی)
- ضرر عمومی یا اجتماعی باشد (مثل سلب اعتماد مردم به اسناد رسمی)
حتی اگر هیچ‌گونه ضرر مادی به شخص خاصی وارد نشود، صرف تحقق ضرر اجتماعی یا احتمال آن، برای تحقق جرم جعل کافی است.
اقسام جعل:
جرم جعل از نظر نحوه ارتکاب به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شود:
1. جعل مادی (ظاهری):
تغییر شکل یا ظاهر سند به نحوی که اثر خارجی داشته باشد، مانند:
- ساختن کامل یک سند جعلی (مثلاً ساختن یک شناسنامه یا مدرک تحصیلی از ابتدا)
- دست بردن در سند واقعی، مانند:
- اضافه یا حذف کردن کلمات
- تغییر تاریخ یا رقم
- الصاق امضا یا مهر جعلی
جعل مادی با آثار فیزیکی و قابل مشاهده در سند همراه است و از طریق کارشناسی قابل تشخیص و اثبات است.
2. جعل معنوی (مفادی):
تغییر در محتوا یا مضمون سند بدون اینکه ظاهر یا شکل سند دست‌کاری شود، مانند:
درج مطلبی در صورتجلسه که واقعاً گفته نشده
تغییر مفاد اظهارات اشخاص در گزارشات رسمی
تنظیم سندی با محتوای خلاف واقع، در حالی که ظاهر سند سالم است
مثال:
در دادگاه، متهم می‌گوید: «اتهام را قبول ندارم» اما منشی دادگاه در تایپ، می‌نویسد: «اتهام را قبول دارم» و متهم بدون خواندن صورتجلسه، آن را امضا می‌کند.
جعل معنوی با ظاهر درست اما محتوای نادرست است و معمولاً از طریق کارشناسی قابل اثبات نیست، بلکه باید با ادله‌ی دیگر مانند شهادت، مستندات صوتی یا تصویری، و سایر قرائن اثبات شود.
مرتکبین جرم جعل:
جعل ممکن است توسط:
- اشخاص عادی (مثل افراد برای مقاصد شخصی)
- یا مقامات دولتی و رسمی (مثل کارمندان، منشی دادگاه و غیره)
انجام شود و در هر دو حالت، در صورت وجود شرایط لازم، عنوان مجرمانه جعل محقق خواهد شد.
چنانچه دنبال وکیل متخصص در این زمینه می گردید، می توانید از طریق زیر با وکلای ما در ارتباط باشید
