برای افزایش تمرکز در زمان مطالعه باید داوطلب فعال باشد و یک سری اقدامات را به خوبی انجام دهد:
_تجسم کردن یعنی استفاده از حواس مختلف مانند دیدن شنیدن نوشتن و تفکر روی مطالب و در نتیجه معنا بخشیدن به جملات و پی بردن به هدف نویسنده از نگارش آن مطلب.
_ در زمان مطالعه طرح سوال و پیدا کردن جواب آن موجب از بین رفتن بی حوصلگی و بی حالی می شود و علاقه به مطالعه را افزایش می دهد.
_ استنباط کردن مطالب که این کار نیازمند بررسی نظرات مختلف و به دست آوردن نتایج حاصل از آن بررسی هاست.
_ ارتباط دادن یعنی مطالب مطالعه شده و اندیشه های نویسنده را با اطلاعات و معلومات قبلی خود ربط بدهید.
_ یادداشت کردن و خلاصه برداری مانند؛ خلاصه، علامت گذاری، حاشیه نویسی و مرور مطالب من جمله این کار ها یادگیری مطلب را بسیار آسان تر می کند.
_ یک راهکار دیگر عبارت خانه می باشد زیرا با عبارت خوانی شخص با سرعت نزدیک به سرعت فکر کردن خود می خواند در حالی که در کلمه خوانی مجبور است با پهلوی هم قرار دادن کلمات به معنا برسد که این موضوع خود باعث حواس‌پرتی شخص از مطلب می شود.

چگونه بر موانع تمرکز غلبه نماییم؟

بی حالی، بی حوصلگی، عدم علاقه، در خواب و خیال فرو رفتن، حواس پرتی، مشکل ترین مسئله ای می باشد که متقاضیان شرکت در آزمون وکالت قبل از مطالعه و تمرکز با آن روبه رو می شوند. بیماری های روان تنی مثل بیماری های جسمانی و نیز روانی مانع تمرکز حواس است به گونه ای که در بسیاری از افراد فقدان انگیزه ناشی از هیجانات نامنظمی است که باعث یک نوع اختلال روانی می شود و در نهایت این مسئله درباره افرادی که می گویند هرگز قادر به تمرکز نبوده اند، باید مورد توجه قرار گیرد.

– نداشتن خواب و خوراک کافی و ورزش نکردن مانع تمرکز و کاهش کارایی فرد میشود.

– تمرکز، یک کیفیتی نسبی است و تقویت آن به هنگام وجود علاقه به یادگیری و مطالعه آسان تر است. به طور مثال: متقاضی را در نظر بگیرید که با وجود تلاش خود نمیتواند درباره موضوع مورد مطالعه اش تمرکز کافی کند. در حالی که او وقتی مجذوب تماشای فیلم های سینمایی یا خواندن کتاب مورد نظرش همه چیز را درباره داستان فیلم یا کتاب با ذوق و شوق دنبال می کند. اما به سختی می تواند، مبحث ارث درس حقوق مدنی را به خاطر بسپارد. استعداد تمرکز این متقاضی اشکالی ندارد. نکته اینجاست که او به این درس و مبحث علاقه ای ندارد. زیرا وقتی علاقه به موضوعی باشد، مثل دیدن فیلم یا مطالعه درس حقوق تجارت، تمرکزش خودکار می شود.
– یکی از موانع تمرکز این است که مطالعه کنندگان فکر می کنند، مطلبی قابل مطالعه است که خوشایند باشد. اگر شما هم اینطور فکر می کنید باید گفت مطمئنا آدم تنبلی هستید و داشتن این نوع افکار مانع تمرکز و مطالعه می شود.
– علاقه و خوشایندی در هر موضوع به مقدار اطلاعاتی که درباره آن موضوع دارید، بستگی دارد. هر چه بیشتر درباره مطلب مورد نظر مطالعه کنید، علاقه شما به یادگیری و مطالعه آن بیشتر میشود. مثلا در مورد همان شخصی که با درس حقوق مدنی مشکل داشت، این شخص اگر پیش از مطالعه برای آزمون وکالت، حداقل جلدهای  2، 3 و 4 از پنج جلد کتب قواعد عمومی قراردادهای مرحوم دکتر کاتوزیان را مطالعه کند، مسلما در این زمینه کمتر مشکل خواهد داشت.
یادگیری اطلاعات و دانستن های مختلف این امکان را به شما می دهد که یک مسیر موفقیت آمیز را در کار یادگیری و مطالعه دنبال نمایید. این زمانی میسر است که در امر یادگیری و مطالعه موفق باشید. برای رسیدن به این هدف هر روز مطالعه را با موضوعاتی که دوست دارید، به آسانی آن را درک می کنید، شروع کنید و بعد اندک اندک به مطالعه موضوعات پیچیده بپردازید. مثلا اگر در برنامه ریزی برای امروزتان باید حقوق مدنی بخوانید و به طور مثال با مبحث عقود معین مشکل دارید (علاقه ندارید و دچار حواس پرتی می شوید)، با مبحث دیگری که به آن علاقه دارید، مثلا مبحث اموال، شروع کنید.

چگونه تمرکز خود را افزایش دهیم؟

افرادی که در زمان مطالعه تمرکزبالایی دارند معمولا سریع می خوانند. هر چه آهسته تر بخوانید احتمال اینکه ذهن شما به خیال پردازی مشغول شود و تمرکز حواس خود را از دست بدهید، بیشتر است، که این امر به نوبه خود باعث عدم درک مطلب می شود. درک مطلب یک فرآیند و یک عادت است، نه یک معما. در واقع درک مطلب یک فرآیند دو مرحله ای است :

1. فهمیدن و سازمان دادن به اطلاعات
2. برقراری ارتباط بین اطلاعات مزبور و اطلاعات قبلی خود.

میزان درک شما از مطلبی که مطالعه می کنید بستگی به چند عامل دارد:
این عوامل عبارتند از زمینه قبلی شما نسبت به آن درس یا موضوع مورد مطالعه، مهارت های مطالعه شما و سازمان و نحوه ی ارائه مطلب.
وقتی که مطالعه کننده احاطه لازم به معانی لغات و واژه ها و زمینه لازم در مورد متن مورد مطالعه را نداشته باشد، عملا نیز هیچ درکی صورت نمی گیرد. درک مطلب عمدتا به این بستگی دارد که شخص درباره مطلب چه مقدار اطلاعات قبلی دارد و تا چه حد آن را می داند. داشتن زمینه قبلی ، آشنایی شما را به معانی لغات و واژه های مورد استفاده در متن افزایش می دهد و شما را با مطلب مانوس تر می نماید. لذا تا می توانید در مورد موضوع مورد مطالعه اطلاعات قبلی بیشتری بدست آورید. در این صورت درک و تجزیه و تحلیل مطلب تقریبا خارج از مرحله آگاهی صورت گرفته و با سرعت زیادی انجام می پذیرد.

سرعت مطالعه یک دانشجوی سال اول رشته حقوق ممکن است 70 تا 200 کلمه در دقیقه باشد، در حالی که یک وکیل کارآزموده می تواند همان مطلب را خیلی سریع تر بخواند و دلیل این امر داشتن زمینه و اطلاعات قبلی است. بنابراین دومین عادتی که باید کسب کنید که منجر به افزایش درک مطلب میشود این است که در مورد آن درس، زمینه و اطلاعات قبلی لازم را بدست آورید.

نتیجه گیری:

در مرحله اول، داوطلب از حیث سطح کلی علمی مورد توجه قرار میگیرد. اینکه اصلا علم حقوق را تا چه حد مسلط است؟ در واقع در این مرحله داوطلب باید پایه ی علمی لازم را در برخی دروس کسب نماید و برای هر درس به کتب مرجع مرتبط با آن درس مراجعه نماید.لازم به ذکر است، طی کردن این مرحله، بسته به اینکه شخص، تا چه میزان نیاز علمی و آمادگی ذهنی دارد متفاوت خواهد بود.
در مرحله دوم، آمادگی داوطلب از حیث آشنایی با نکات و ظرائف آزمون وکالت مورد توجه قرار می گیرد. اینکه با منابع آزمون وکالت چقدر آشنایی دارد؟
نکته: مطالعه برای هر یک از دو مرحله ی فوق، متفاوت است. برخی از داوطلبان بدون گذار از مرحله ی نخست، مبادرت به مطالعه درمرحله ی دوم می کنند. این کار در مورد برخی دروس می تواند جواب بدهد ولی مثلا در مورد درس مدنی هرگز و یا در مورد درس آیین دادرسی مدنی اصولا صحیح نیست. اصول فقه نیز درس آموختنی ( و نه حفظی) است و این شیوه در این دروس، با شکست مواجه می گردد. چرا که با صرف مطالعه به سبک وکالت، بدون داشتن بنیه ی علمی لازم، اصولا نمی توان با این دروس در آزمون وکالت روبه رو شد و نتیجه ی این شیوه مطالعه بسیار سطحی و گذرا خواهد بود.
پس منطقا مطالعه ی کتب مرجع، بسیار سودمندتر از مراجعه به منابع دست دوم (مثل جزوات آموزشی، تست های تالیفی و …) و یا حفظ کردن کورکورانه قوانین است.

افزایش تمرکز با روش القائات

بسیاری از ما بدون زنگ ساعت می توانیم در زمان معینی بیدار شویم. برای این کار ما با روش القائات به ضمیر نیمه آگاهمان قبل از خواب استفاده کرده ایم. مثلا فکر بلند شدن در ساعت 6 صبح را به ضمیر نیمه آگاهمان می دهیم و چون ضمیر نیمه آگاه هیچگاه به خواب نمی رود در نتیجه ما را در آن ساعت بیدار می کند.
بنابراین برای این که بخواهیم کاری انجام دهیم باید آن فکر را در ذهن بسپاریم و این همان کاری است که ما با تغذیه ضمیر نیمه آگاه یک کار ذهنی معین را که قصد داریم بر آن تسلط داشته باشیم، انجام می دهیم. برای القا باید از تصورات و تلقینات ، حداکثر استفاده را کرد.

عوامل حواس پرتی و راه های غلبه بر آن

هر چیزی و یا هر کسی که بتواند باعث انحراف توجه ما از موضوع مورد نظرمان شود به آن عامل حواس پرتی گویند. حواس پرتی افراد را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
1- حواس پرتی درونی
2- حواس پرتی بیرونی
در اینجا به بررسی راه های غلبه بر آن ها می پردازیم.

حواس پرتی درونی و راه های غلبه بر آن

حواس پرتی درونی عبارت است از افکار و اندیشه هایی که مزاحم یادگیری و مطالعه است. مانند نگرانی در مورد مشکلات فردی، خانوادگی و اقتصادی، شغلی، آینده و ….

تجربیات مختلف نشان می دهد که عوامل خارجی و اضافی صرفا نمی تواند باعث حواس پرتی شود. آشفتگی فکر و حواس پرتی بیشتر به انتظارات و خصوصیات درونی و عادات فردی بستگی دارد. به عبارت دیگر، حواس پرتی و آشفتگی افکار اصولا از درون ما سرچشمه می گیرند نه از محیط خارج.

 برای رفع و کاهش آشفتگی فکری و حواس پرتی باید خود و واکنش های خود را تغییر دهیم و به تجزیه و تحلیل عواملی که موجب حواس پرتی است، بپردازیم. ببینیم چه عواملی افکار ما را آشفته می سازد و بعد به طور منطقی آن را تفسیر و تعبیر کنیم. در نتیجه عوامل خارجی را به گونه ای دیگر خواهیم شناخت و واکنش نشان خواهیم داد. با این عمل، تاثیر عوامل مزاحم کمتر خواهد شد.

 برای مقابله با عوامل حواس پرتی، افکار مزاحم و منحرف کننده ای که ذهنتان را به هنگام مطالعه اشغال کرده آن را یک یا دو کلمه روی کاغذ یادداشت کنید و تاریخ رفع مشکل را بنویسید. با این کار قدرت تمرکزتان افزایش می یابد. اگر برطرف نشد، از مطالعه صرف نظر کنید و به دنبال حل مشکل روید و بعد به مطالعه بپردازید.

 به هنگام مطالعه می توانید برای افزایش تمرکز مطالعه را به فعالیت های متنوع تر تقسیم کنید. به طور مثال یادگیری مطالب را در هر 20 دقیقه تغییر دهید! یعنی 20 دقیقه مطالعه کنید و 20 دقیقه مثلا تست بزنید، 20 دقیقه دیگر را صرف مرور مطالب با خود کنید و… . انجام استراحت کوتاه بین تایم های یادگیری به حفظ تمرکز و کاهش حواس پرتی کمک می کند.

 کارهای مطالعه را تقسیم کنید و هر قسمت را به تدریج مطالعه کنید. از ابتدا چند صفحه از هر درسی را که می خواهید مطالعه کنید مشخص کنید. این روش کار تمرکز را آسان و حواس پرتی را کاهش می دهد. باید گفت که تمرکز با تعیین زمان دقیق مطالعه و مشخص کردن کار در ساعات معین کاهش می یابد. بهترین روش این است که با یک ساعت زمان مطالعه را تنظیم کنید تا در ساعت معین زنگ به صدا درآید(یا استفاده از هشدار  گوشی). این کار ایجاد عادت به تمرکز را تقویت می کند یا اینکه می توانید ساعت را طوری تنظیم کنید که وقتی نصف کار را انجام دادید به صدا درآید. با این روش عادت می کنید که در موارد مختلف به طور خودکار عمل کنید.

حواس پرتی بیرونی و راه های غلبه بر آن

حواس پرتی بیرونی عبارت است از سر و صداهایی که در محیط مطالعه است: مانند صدای رادیو و تلویزیون و یا نور خیلی کم یا زیاد، سردی و گرمی اتاق مطالعه و …

•  گوش دادن به موسیقی، رادیو یا هر وسیله صوتی دیگر به هنگام مطالعه یک وسیله انحراف توجه است. اینکه بعضی می گویند که صدای رادیو و یا … در تمرکز به آن ها کمک می کند درست نیست . اگر داوطلبی با این طریق مطالعه، خوب یاد می گیرد، با حذف آهنگ و صدا، ثمراتش بهتر خواهد شد.
•  برای غلبه بر مشکل سر و صدا و مزاحمت ها باید در شرایط نامساعد کار مطالعه را با تمرین های آسان شروع کنید تا سر و صدا و شلوغی را نادیده بگیرید ، بعد از آن مطالعه را با موضوعات مشکل تر تمرین کنید.
•  سعی کنید به تنهایی مطالعه کنید. در شرایط زیر مطالعه با دیگران مفید است:
  1- وقتی همه مطالب را خوب یاد گرفته اید. در این صورت سوال از یکدیگر بهتر است تا به تنهایی از بر خواندن.
  2- اگر احساس تنهایی در موقع مطالعه می کنید، حضور فرد دیگری در کنار شما کمک موثری برای مطالعه است.

لطفا با درج نظرات و سوالات خود در ذیل این مقاله مارا در ارائه مطالب مفیدتر یاری نمایید.