اخبار و مقالات

مقدمه:

جرم پولشویی از جرایمی است که تقریبا تمامی افراد مجرم به نوعی با آن سر و کار دارند.به همین دلیل کنترل و مبارزه با این جرم به طور غیرمستقیم مبارزه با سایر جرایم دارای منافع مالی نیز می باشد.

به همین جهت کشور‌های دنیا و همچنین برخی سازمان‌های بین‌المللی تلاش دارند تا در جهت مبارزه با این جرم قوانین و استانداردهایی را تهیه کنند تا راه را بر مرتکبین این جرایم ببندند. به همین دلیل از آنجا که ممکن است گاهی افراد ناخواسته با چنین جرمی درگیر شوند، بهتر است تا با این جرم آشنا شده و اطلاعات خود را درباره آن تکمیل نمایند. در این مقاله ما قصد داریم تا درباره این جرم با شما سخن بگوییم. پس در این مطلب با ستارگان وکالت همراه باشید.

مشاهده ی دوره ی جامع حقوق جزا

تعریف ساده پولشویی

اگر بخواهیم خیلی ساده پولشویی را توضیح دهیم باید بگوییم که وقتی فردی مرتکب جرمی شده و عواید مالی آن را می‌خواهد استفاده کند، برای استفاده از این منافع فرد اقدام به پاکسازی منشا آن پول خواهد کرد. یعنی به نحوی جلوه خواهد داد که گویی این پول دارای منشأ مشروع و قانونی است. به عنوان مثال پولی که ناشی از سرقت است، به نحوی نشان‌داده می‌شود که گویی ناشی از یک معامله مشروع و قانونی است. به این کار یعنی پاکسازی منشا نامشروع عواید حاصل از جرم در اصطلاح پولشویی می‌گویند.

 پولشویی در قانون:

بر اساس ماده ی 2 قانون مبارزه با پولشویی، پول شویی عبارت است از:

• تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از ارتکاب جرائم با علم به منشأ مجرمانه آن.
• تبدیل، مبادله یا انتقال عوایدی به منظور پنهان یا کتمان ‌کردن منشأ مجرمانه آن با علم به اینکه به طور مستقیم یا غیرمستقیم از ارتکاب جرم به ‌دست آمده یا کمک به مرتکب جرم منشأ به‌ نحوی که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نشود.
• پنهان یا کتمان ‌کردن منشأ، منبع، محل، نقل و انتقال، جابه ‌جایی یا مالکیت عوایدی که به ‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در نتیجه جرم تحصیل ‌شده باشد.

انواع جرم پولشویی

البته  که این جرم از منظرهای مختلف می‌تواند به گونه‌های مختلفی تقسیم شود. به عنوان مثال ممکن است این جرم را از این نظر که جرم منشا در کجا رخ داده و پولشویی در کجا، به اقسام مختلفی تقسیم کرد. مثلا ممکن است جرم منشا در یک کشور رخ دهد و پولشویی در همان کشور و یا خارج از آن کشور انجام شود. اما آنچه ما بیشتر با آن سر و کار داریم مربوط به مواردی است که در قانون بیان شده است.

در قانون به طور کلی ۳ نوع جرم و مصداق را برای پولشویی می‌توان یافت:

1. اکتساب، تصرف یا استفاده از عواید : تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از ارتکاب جرائم با علم به منشأ مجرمانه آن مشمول جرم پولشویی است. در این نوع از جرم فرد با علم به اینکه منافع حاضر، ناشی از جرم است اقدام به تحصیل یا استفاده و تصرف آن می‌کند. مانند کسی که می‌داند مالی ناشی از کلاهبرداری بوده و به استفاده از آن مبادرت می‌کند.
2. تبدیل و انتقال عواید به منظور پوشاندن منشا : تبدیل، مبادله یا انتقال عوایدی به منظور پنهان یا کتمان ‌کردن منشأ مجرمانه آن با علم به اینکه به طور مستقیم یا غیرمستقیم از ارتکاب جرم به ‌دست آمده یا کمک به مرتکب جرم منشأ به‌ نحوی که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نشود. به عنوان مثال، شخصی با علم به اینکه پولی در اثر دزدی بدست آمده است، اقدام به صدور فاکتور کرده و به این شکل این پول را ناشی از فروش یک کالا نشان می‌دهد.
3. کتمان منشا ‌: پنهان یا کتمان ‌کردن منشأ، منبع، محل، نقل و انتقال، جابه ‌جایی یا مالکیت عوایدی که به ‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در نتیجه جرم تحصیل ‌شده باشد. در این نوع از جرم پولشویی، فرد اقدام به کتمان منشا پول کثیف می‌کند و یا نقل و انتقالاتی که برای تطهیر آن انجام شده است را مخفی و یا کتمان می‌کند.

اهداف پولشویی:

مهمترین هدفی که افراد در پولشویی دنبال می‌کنند، تطهیر و مخفی کردن منشا مجرمانه پول‌هایی است که در اختیار دارند تا به این وسیله هم جرم منشا مخفی بماند و هم بتوانند بدون دردسر از پول‌های بدست آمده استفاده کنند. هدف اصلی در واقع در امان ماندن از تعقیب کیفری فرد مجرم توسط قانون خواهد بود. البته گاهی نیز هدف از پولشویی، مخفی کردن و تطهیر محل پرداخت پول است که به پولشویی معکوس معروف است. در این نوع از پولشویی هدف این است که محل خرج شدن پول که اموری مانند ارتکاب جرم یا انجام عملیات‌های تروریستی است مخفی شود.

پیامدهای پولشویی:

پولشویی پیامدهای مهمی دارد از جمله اینکه به طور کلی سبب می‌شود تا مجرمین با خیالی آسوده به ارتکاب جرایم بپردازند و ترسی از بابت لو رفتن مراودات خود نداشته باشند. پولشویی جرمی فرعی است که برای سرپوش نهادن بر جرایم دیگر ارتکاب می‌یابد و عدم جلوگیری از آن راه بر مجرمین باز می‌کند.

همچنین پولشویی سبب می‌شود تا سیستم بانکی و اقتصادی دچار اختلال و آسیب گردد و سرمایه مولد از چرخه اقتصاد خارج شده و به ارتکاب جرایم زیرزمینی هدایت شود. این امر در اقتصاد کلان یک کشور اثرات بسیار منفی‌ای خواهد داشت.

مجازات پولشویی:

در مورد مجازات جرم پولشویی باید گفت اگر دادگاه علم به نامشروع بودن منشا عواید داشته باشد، اصل مال و درآمد و عواید حاصل از ارتکاب جرم منشأ و جرم پولشویی (و اگر موجود نباشد مثل یا قیمت آن) مرتکبین جرم پولشویی مصادره می شود و همچنین چنانچه جمع اموال، درآمد و عواید مذکور تا ده میلیارد (۱۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال باشد به حبس تعزیری درجه پنج و ارقام بیشتر از آن به حبس تعزیری درجه چهار در هر دو مورد علاوه بر مجازات قبل به جزای نقدی معادل وجوه یا ارزش مالی که مورد پولشویی واقع گردیده محکوم می‌ شوند.

پس اگر دادگاه علم به نامشروع بودن منشا مال داشته باشد:

• اگر جمع اموال، درآمد و عواید مذکور تا ده میلیارد (۱۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال باشد، محکوم به مصادره اصل اموال و عواید حاصل از آن به علاوه حبس تعزیری درجه ۵ و همچنین جزای نقدی معادل وجوه یا ارزش مالی که مورد پولشویی واقع گردیده می‌شوند.
• چنانچه جمع اموال، درآمد و عواید مذکور بیشتر از ده میلیارد (۱۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال باشد، محکوم به مصادره اصل اموال و عواید حاصل از آن به علاوه حبس تعزیری درجه ۵ و همچنین جزای نقدی معادل وجوه یا ارزش مالی که مورد پولشویی واقع گردیده می‌شوند.

اما در جایی که دادگاه، ظن نزدیک به علم به عدم صحت معاملات و تحصیل اموال وجود داشته باشد مانند آن که نوعاً و با توجه به شرایط امکان تحصیل آن میزان دارایی در یک زمان مشخص وجود نداشته باشد مسؤولیت اثبات صحت آنها بر عهده متصرف است. چنانچه ظن نزدیک به علم بر تحصیل مال از طریق نامشروع وجود داشته باشد در حکم مال نامشروع محسوب و مرتکب در صورتی ‌که مشمول مجازات شدیدتری نباشد به حبس درجه شش محکوم می شود. در هر صورت مال مزبور ضبط خواهد شد مگر اینکه تحصیل مشروع آن اثبات شود.

پولشویی بانکی:

بانک به عنوان مهمترین دستگاه نقل و انتقال پول در دنیا از ابزار مهم پولشویی در دنیاست. در واقع در پولشویی بانکی، مجرم با استفاده از تکنیک‌های مختلف سعی در جابجایی پول در بین حساب‌های بانکی دارد به نحوی که منشا پول گم شده و ظاهر آن قانونی جلوه کند. به عنوان مثال استفاده از دستگاه کارتخوان جهت خرید کالا یکی از راه‌هایی است که در شبکه بانکی برای پولشویی استفاده می‌شود.

نتیجه گیری:

پولشویی یکی از جرایم فرعی است که برای ارتکاب جرایم دیگر و پنهان کردن دیگر جرایم مورد استفاده واقع می شود. به همین دلیل مبارزه با این جرم و ایجاد استانداردهای لازم برای مبارزه با این جرم از مهمترین وظایف نهادهای مالی است.